مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی گفت: بالغ بر ۶۰ درصد قنوات در خراسان‌رضوی نیاز ۱۰۰ درصدی به احیاء دارند.
به گزارش تابناک : ابراهیم بهبودی مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی در ارتباط با اقدامات و فعالیت‌های انجام شده در ارتباط با حوزه آب و خاک پاسخگوی سئوالات خبرنگار تسنیم بود که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
چه اقداماتی در حوزه آبیاری تحت فشار در خراسان‌رضوی برای انتخاب پیمانکار مناسب از سوی اداره آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی صورت گرفته است؟
بهبودی: در سال 93 با قبول سمت از جمله اقدامات اولیه‌ای که انجام دادیم، اصلاح سیستم بود چراکه سیستم مدیریتی در حوزه آب و خاک به شکل سنتی و این اقدام را برای نخستین‌بار در سطح کشور در خراسان‌رضوی انجام و تمامی برنامه‌های آبیاری‌های تحت فشار از فرایند مطالعاتی تا فرآیند اجرا را الکترونیکی کردیم چراکه در بررسی که انجام شد در قبل از سیستم الکترونیکی یکسری خطاهای انسانی در فرآیند مشاهده می‌شد.
تمام پیمانکارهای استان که در غالب آبیاری تحت فشار که برای مثال 100 پیمانکار هستند، 30 پیمانکار مشغول فعالیت بودند و بقیه صاحب پروژه نیستد. نقص دیگر این بود که تمام لوازم و لوله‌ها را دو کارخانه تامین می‌کردند در صورتی که در استان 12 کارخانه لوله در شهر فعالیت دارند.
موضوعات بیان شده در غالب یک سیستم الکترونیکی سازمان‌دهی شد و در این سایت تمام دستورالعمل‌ها و موارد دیگر ثبت شد و تمام تولید کنندگان و پیمانکاران آی دی گرفتند و توانستند وارد سایت شدند و خروجی سایت این شد که در سال 93 فعالیت را شروع کردیم و در سال 94 خروجی کار را گرفتیم از اتفاقات خوب این بود که تمام پیمانکاران صاحب کار شدند.
فرآیند انجام انتخاب در سایت طراحی شده برای آبیاری تحت فشار به چه نحوی است؟
بهبودی: فرآیند به این شکل است پیمانکار طرح را مشاهده کرده و نرخ را برای خود بیان و بعد از سه روز که تعداد پیمانکارها زیاد شدند کمترین نرخ مبنا و انتخاب با کشاورز است و کشاورز با مراجعه از بین پیمانکاران انتخاب می‌کند.
پیمانکارها باید مجوز داشته باشند و سایت ظرفیت‌ها را کنترل و و از نتایج آن این بود که تمام پیمانکارها صاحب کار شدند و به دلیل تعیین نرخ و رقابت صرف صلاح دولتی ایجاد شده چراکه برای هر هکتار آبیاری تحت فشار نرخی مصوب داریم با رقابت ایجاد شد در سال 94 از اعتبار که داشتیم 10 میلیارد 600 میلیون تومان نسبت به میزان مصوب صرفه‌جویی کردیم و در خرید تمام تولید کننده‌ها کشور در طرح‌ها شرکت کرده و در خرید لوازم نیز دو برابر بیشتر صرفه‌جویی کردیم و کارخانجات استان و حتی استان‌های مجاور نیز صاحب پروژه شدند.
چه میزان آبیاری تحت فشار در خراسان‌رضوی انجام شده است؟
بهبودی: از سال 93 تاکنون بالغ بر 50 هزار هکتار آبیاری تحت فشار کار کردیم از ابتدای این اقدام از سال 72 کلا نزدیک به 150 هزار هکتار کار شده که سال گذشته 25 هزار هکتار با اعتبار 180 میلیارد تومان و 2 هزار کیلومتر بحث انتقال را انجام دادیم و در سال 96، 30 هزار هکتار آبیاری تحت فشار در برنامه داریم و در سال 94 نزدیک به 16 هزار هکتار و در سال 93 حدود 15 هزار هکتار از 93 تا 95، 50 هزار هکتار آبیاری تحت فشار انجام دادیم.
حمایت‌های انجام شده از کشاورزان چگونه انجام می‌شود؟
بهبودی: در بحث‌های حمایتی 85 درصد اعتبارات بلاعوض می‌دهیم و 15 درصد را کشاورز پرداخت می‌کند و در بعضی مواقع کشاورز که اراضی خرد دارد و هزینه بالاست. مبلغ خودیاری کشاورز بیشتر ولی برای این موضوع سیاست کمکی این است که طرح‌های تجمیع را انجام بدهیم و برای مثال یک روستا در طرح تجمیع اعتبار را می‌دهیم صرفه‌جویی می‌شود. هزینه‌های که در طراحی می‌آید تا 85 درصد را در طرح‌های تجمیع نیز پرداخت می‌کنیم و در اراضی خرد برای رفع نقیصه وارد عمل شده و شرکت تعاونی شکل گرفته تا هزینه خودیاری کشاورز کم شود.
چه تعداد قنات داشته و وضعیت قنات‌های خراسان‌رضوی چه وضعیتی دارند؟
بهبودی: در استان حدود 6878 رشته قنات داریم، قنات‌ها بهترین منبع آبی و نیاز به انرژی ندارد و در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی و از طرفی چاههای عمیقی که زده در حوزه قنوات زده شد. در ارتباط با قنوات اعتبارات ملی و استانی داریم و در سرجمع اعتبارت در سال گذشته حدود 7.5 میلیارد تومان اعتبار مصوب در نظر گرفته شد که نزدیک به 4 میلیارد تومان تخصیص داده شد و برای قنواتی که آسیب زیادی را متحمل شده بودند تا کیلومتری 250 میلیون بودجه در نظر گرفته شد.
همچنین خیران نیز در ارتباط با قنوات کمک کردند و سبب شدند که روستائیان ماندگار شوند و بحث انتقال آب در روستاها را انجام دادیم و در بحث قنوات که یک امر حیاتی است در روستاها کارهای فرهنگی را داریم که خیران گرایش پیدا کرده و آستان قدس نیز در این راستا با همکاری بسیج سازندگی در حوزه قنوات اقداماتی را انجام دهند و تعدادی از قنوات را با نظارت اداره آب و خاک جهادکشاورزی استان مورد حمایت قرار دهند.
قنات یک منبع آبی است و هر ساله باید لای‌روبی شود و احیا و مرمت آن اداره آب و خاک جهاد کشاورزی استان است. بالغ بر 60 درصد قنوات در خراسان‌رضوی نیاز 100 درصدی به احیا دارند. هر ساله باید تامین اعتبار شود و در اولویت کار است چراکه قنات مظهر زندگی است و دوست نداریم که قنات خشک می‌شود در محل قنوات چاه زده شود و تا جایی که توان داریم موضوع را پیگیری کنیم. قنات عامل پدافندی است و نیروگاهی کار نکند قنات تنها منبعی است که می توان از آن استفاده کرد. در رابطه حوزههای آبریزی که قنات در انجا بیشتر وجود دارند و در رابطه حوزههای آبریزی قنات بیشتر در آنجا داریم که در طرح مشترک انجام بدهیم ما هم اعتبارات قنات در حوزههای آبخیر که طرح مشترک و مکمل هم باشد و تا قنوات حفظ شود.
چاههای غیرمجاز در استان چه تعداد هستند؟
بهبودی: چاههای غیرمجاز خیلی زیاد و بالغ 10 هزار چاه غیرمجار در استان داریم و اکثر در باغ و ویلاها است و خوشبختانه اخیرا وزارت نیرو اعلام کرده که چاههای غیر مجار مسدود شود و پیگیری می‌کند و اداره ما نیز در این ارتباط کمک می‌کند.
چه میزان صرفه‌جویی با اجرای طرح‌های آبیاری تحت فشار انجام می‌شود؟
بهبودی: طرحی آبیاری کم فشار توسط کشاورزان انجام شده و کشاورزان اعلام کردند که افزایش آب داشته و حدود 30 درصد افزایش آب داشته‌اند. در طرح‌های سیستم نوین آبیاری در سیستم قطره‌ای حدود 90 درصد صرفه‌جویی انجام می‌شود و در طرح‌های جدید که در باغات پسته اجرا می‌شود و آبیاری زیر سطحی است، بازدهی بیشتر از 95 درصد و در حوزه‌هایی که سیستم نوین آبیاری کار می‌کنیم با توجه به این که پرت آب گرفته می‌شود حداقل مصرفشان بین 30 تا 50 درصد بنا به گفته‌های کشاورزان صرفه‌جویی می‌شود. اگر توجه کنیم اکثر چاههای ما کم آب شدند و تولید پایدار است علی‌رغم منابع آبی کم شده است.
چه میزان از اراضی استان ظرفیت آبیاری با توجه به سیستم‌های نوین آبیاری را دارند؟
بهبودی: در سطح استان حدود 870 هزار هکتار اراضی وجود دارد و حدود 350 هزار هکتار پتانسیل سیستم آبیاری نوین را دارند که تاکنون 150 هزار به سیستم آبیاری نوین مجهز شده و اگر سالی که به طور متوسط سالی 20 هزار هکتار تحت پوشش قرار می‌گیرند در 10 ساله آینده تمامی اراضی تحت پوشش قرار می‌گیرند.
منبع : تسنیم
