درست از زمانی که سیل در گلستان و بعد از آن در صدها شهر و روستای کشور به راه افتاد، خیلیها سعی کردند تقصیر را به گردن کسی بیندازند. عدهای تخریب پوشش گیاهی را عامل راهافتادن سیل اعلام میکردند و عدهای دیگر از بین بردن مسیلها را دلیل بروز فاجعه میدانستند. کمکم به عدد آدمها نظرات کارشناسی شنیده شد که تعدادی از نمایندههای مجلس هم از این قاعده مستثنی نبودهاند و هنوز هم هر کدام از آنها با حمله به بخشی از مسئولان اجرایی کوتاهی آنها را در راه افتادن سیل و بروز خسارتهای ناشی از آن موثر میدانند. دیروز هم نبی هزار جریبی، نماینده مردم گرگان و آققلا در مجلس با اعلام اینکه شدت گرفتن سیل به دلیل فشار مافیای آب بر وزارت نیرو بوده است، گفت: «پرورش ماهی باعث شد تا آب سدها رهاسازی نشود، باید برای همیشه پرورش ماهی در سدها ممنوع شود، در سالجاری باید استفاده از آب سدها برای کشاورزان گلستانی رایگان و مجوز کشت برنج با توجه به فراوانی آب داده شود؛ مدیران استان گلستان بیشتر بحرانساز بودهاند.»
این درحالی است که خیلیها میگویند حجم بارشها در شهرهای مختلف آنقدر زیاد بوده که بروز سیل اجتنابناپذیر بوده است. مرور صحبتهای مسئولان مختلف هم نشان میدهد که هنوز اجماعی در این مورد وجود ندارد، مثلا معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان در روز نخست حادثه در جلسه ستاد مدیریت بحران استان گلستان که در گنبدکاووس برگزار شده بود، با انتقاد از تعلل اداره کل آب منطقهای استان گلستان برای خالیکردن حجم سد گلستان گفت: «ما از چند روز قبل پیشبینی بارش باران با حجم زیاد را کرده بودیم و این موضوع را بارها به اطلاع مسئولان مربوطه رساندیم.»
میرمحمد غراوی با بیان اینکه شب قبل از وقوع سیل و سرریز سد نیز به مسئولان آب منطقهای برای تخلیه آب سد اطلاع دادیم، ادامه داد: «در ساعت حدودا سه و نیم بامداد نیز با اصرار فرماندار گنبدکاووس بار دیگر این درخواست را تکرار کردیم، اما تا ساعت هشت صبح عملا اتفاقی رخ نداد.» او با تاکید بر اینکه قطعا در صورت تخلیه آب سدها در زمان اعلام هشدار حجم تخریب و ورود آب به محدوده شهری و روستایی کمتر میشد، گفت: «در هنگام ساخت سد نیز نقشههایی برای کنترل فازها و اتفاقات مختلف ازجمله شکستن سد، سرریز شدن و بسیاری از امور دیگر پیشبینی شده است که باید اجرایی شود.»
از آن طرف معاون سیاسی و امنیتی استاندار گلستان نظر دیگری داشت و در جلسه شورای مدیریت بحران شهرستان گنبدکاووس که با حضور نماینده رهبر معظم انقلاب برگزار شد، با اشاره به اینکه مردم باید اطلاعات درست دریافت کنند، گفت: «اینکه اذهان عمومی درباره باز کردن سدها قبل از روز حادثه سوالات و ابهامی دارند، باید برای آنها حل شود.»
عبدالرضا چراغعلی با تاکید بر اینکه حجم بارش باران در دو روز منتهی به وقوع سیل بسیار بیسابقه بوده است، گفت: «خالیکردن یا نکردن بخش یا کل سد در روزهای پایانی منتهی به وقوع سیل تاثیری بر شدت و حجم آب ورودی به محدوده شهری و روستایی نداشته است.»
با وجود این اظهارنظرها، به میان کشیدن پای پرورش ماهی به ماجرا یک اظهارنظر جدید است و قبل از نماینده گرگان کسی آن را مطرح نکرده بود، ادعایی که از سوی یک کارشناس پرورش ماهی در استان گلستان روبهرو میشود. سعید میرزاآقا در گفتوگو با «شهروند» میگوید: «کاهش حجم آب پشت سد هیچ ارتباطی به پرورش ماهی ندارد. اینکه نمایندهها بخواهند یک فعالیت اقتصادی مثل برنجکاری را توسعه دهند و یک فعالیت دیگر مانند پرورش ماهی را محدود کنند، موضوعی است که نباید به سیل ارتباط داده شود.»
او ادامه میدهد: «قبل از بروز سیل هم حجم آب پشت سدهای استان تا حد زیادی افزایش پیدا کرده بود و کاهش حجم آن نمیتوانست به پرورش ماهی آسیب بزند، ضمن اینکه بروز سیل و سر ریز شدن سدها هم کمتر از کمآبی به پرورش ماهی صدمه نمیزند، پس ارتباط دادن موضوع سیل به پرورش ماهی خیلی کار عجیبی است.»
ناصر کرمی، اقلیمشناس هم در مورد سیل گلستان میگوید: «ما در روزهای گذشته با انواع مختلفی از بروز سیل روبهرو بودهایم و علل بروز آنها را باید جدا جدا بررسی کرد. بررسی میزان بارش در استان گلستان نشان میدهد که تنها در یک روز به اندازه چندین ماه در این استان بارش داشتهایم، اتفاقی که بعید است هیچ عامل انسانی میتوانست جلوی بروز آن را بگیرد.»
او ادامه میدهد: «ماجرا در مورد سیل شیراز کاملا متفاوت است. من فکر میکنم بروز سیل در شیراز کاملا علل انسانی داشت، اما در استان گلستان و لرستان بارشها بهحدی زیاد بوده که بههرحال با سطحی از آبگرفتگی روبهرو میشدیم.»