به گزارش «تابناک تهران»؛ اگرچه خاکستری محبوب‌ترین رنگ خنثی است اما کیست که انرژی بخشی زرد و سبز روشن را انکار کند و هیجان قرمز و آرامش آبی را. همین خاصیت رنگ‌ها وقتی در منظر شهری جلوی چشم شهروندان قرار بگیرد، می‌تواند تأثیری بزرگ در مقیاس اجتماعی ایجاد کند. رنگ‌ها می‌توانند شادی‌بخش باشند، حس آرامش را القا کنند، برانگیزاننده باشند یا بر معنویت فضاها بیفزایند. بی‌دلیل نیست که معماران ایرانی رنگ‌های آبی عمیق لاجورد و سبز آبی مفرح فیروزه را برای تزیین مساجد برمی‌گزیدند.
رنگ‌ها و مفاهیم تازه در معماری
رنگ‌ها خاصیت‌هایی دارند که برای کاربردهای متفاوت اماکن و فضاها در معماری شهری به کار گرفته می‌شوند. در دنیای شلوغ امروزی از دل‌مردگی شهرها نباید ترسید؛ این شرایط می‌تواند تغییر کند و شهر را به نشاط رنگ‌ها و خاصیت‌های شگفتشان بر رفتار و روان و درون آدمیان مهمان کند. این‌ها مفاهیمی تازه در معماری مدرن هستند که به‌تدریج پای رنگ‌ها را به فضاهای شهری بازکرده‌اند. حال وضعیت شهرهای ما چگونه است؟
تسلیم بی‌رنگی نشویم
همین‌که در شهرها آسمان آبی است و درختان سبز، دیگر خیلی کج‌سلیقگی است که ما فقط خاکستری بسازیم و تسلیم بی‌رنگی شویم. حیف است که با زیبایی رنگارنگ طبیعت همراه نشویم و ادامه ندهیمش و الگو نگیریم از آن. خیلی حیف است اگر رنگی نزنیم به زندگی شهری‌مان، به منظره‌ای که هرروز جلوی چشم میلیون‌ها نفر قرار دارد و به‌جایی که در آن زندگی می‌کنیم؛ شاید همه عمر. در شهرها فرصت برای رنگ‌آمیزی هست؛ از نمای ساختمان‌ها گرفته تا دیواره بزرگراه‌ها و جداره خیابان‌ها و پل‌ها و نرده‌ها و پایه‌ها و نیمکت‌ها. سازه‌های زیادی هستند که می‌توانند رنگ‌های بانشاط داشته باشند و البته فقط موضوع رنگ نیست؛ ترکیب رنگ‌ها هم مهم است. مسئله مهم رهایی از دل‌مردگی و اغتشاش است و رنگ‌آمیزی می‌تواند یک ایده باشد؛ یک ابزار کاربردی مؤثر که بینشی متفاوت نسبت به شهر را به نمایش بگذارد. بینشی که می‌گوید شهر باید زیبا و آرامش‌بخش و جایی برای کار و معاشرت و تفریح و وقت‌گذرانی و فراغت و آموزش و یادگیری باشد؛ جایی برای زندگی.
مکتب چشم‌انداز!
«از رنگ شهر که صحبت می‌کنیم درباره موضوع گسترده‌ای سخن می‌گوییم که از جنبه‌های مختلف نظیر زیبایی‌شناسی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و حتی سلامت شهروندی قابل‌بررسی است.» این‌ها را «محمدرضا زند مقدم» استادیار دانشگاه در رشته برنامه‌ریزی شهری می‌گوید. وی از یک دیدگاه نوظهور در علم برنامه‌ریزی شهری مدرن نیز خبر می‌دهد و می‌افزاید: «مکتبی به نام مکتب چشم‌انداز در برنامه‌ریزی شهری مطرح شده است که درباره تأثیر چشم‌اندازها بر زندگی در شهرها صحبت می‌کند. به این معنا که مثلاً وقتی یک مجسمه در یک میدان نصب می‌شود حضور آن می‌تواند بر رفتارهای مردم در همان محدوده تأثیر سازنده یا مخرب بگذارد. از این منظر رنگ‌های چشم‌اندازهای شهری می‌تواند بر روحیات و خلقیات شهروندان تأثیر بگذارد و بخشی از هویت آن شهر و ساکنانش باشد. در تهران اگر کسی حتی یک روز غیر شلوغ برود و چندساعتی در شهر گردش کند و بازگردد عصبی و بی‌حوصله می‌شود. دلیلش تأثیر ظریف ولی مؤثر اغتشاش بصری بر روان آدمی است. غلبه رنگ خاکستری سطوح و دیواره‌ها بر رنگ‌های شاد در تهران نیز بخشی از همین اغتشاش بصری است که طراوت و شادابی را از چشم‌اندازهای شهری می‌گیرد و روان شهروندان را خسته و فرسوده می‌کند.»
سرزندگی؛ قابلیت مهم یک شهر
شهر خلاق و شهر شاد دو نظریه مدرن دیگر در مدیریت شهری هستند که بر توانایی کالبدی و بصری شهر برای پاسخگویی به نیازهای شهروندانش تأکیددارند. این استادیار دانشگاه که مؤلف ۲ کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی ملی و بین‌المللی است درباره این نظریه‌ها توضیح می‌دهد: «در شهر افراد مختلف با سلایق و علایق متنوع زندگی می‌کنند و محیط شهری باید مکانی جذاب و گیرا برای همه این افراد و پاسخگوی نیازهای کاربردی همه آنان باشد؛ یعنی برای مثال بتواند به سالمند فرصت و امکاناتی برای آرامش بدهد و به جوان فرصتی برای هیجان و تخلیه انرژی. فصل مشترک چنین قابلیتی در محیط شهری سرزندگی آن است. این سرزندگی باید یک ساختار معنایی قابل‌درک برای همگان داشته باشد و می‌دانیم که حس سرزندگی با رنگ‌ها و تأثیر روانی آن‌ها ارتباط عمیق دارد. برخی رنگ‌ها در برخی فرهنگ‌ها معانی خاصی دارند و حس‌های خاصی را برمی‌انگیزند و در مدیریت شهری باید به این موضوع توجه ویژه داشت. شاید شنیده باشید که قدیمی‌ها می‌گفتند اگر صبح که از خواب بلند می‌شوی به رنگ سبز نگاه کنی تا شب دیگر خسته نمی‌شوی. یا می‌گفتند به رنگ سبز که نگاه کنی چشمت پرنور می‌شود. در فرهنگ ما رنگ سبز نوعی انرژی معنوی و درونی القا می‌کند که البته این موضوع از پیوند عمیق انسان با طبیعت و گیاهان نیز ناشی می‌شود. امیرالمؤمنین علی (ع) در نهج‌البلاغه ۱۰ توصیه درباره مسائل شهری و امور شهر مطرح فرموده‌اند که یکی از آن‌ها درباره مبحث رنگ در شهر است و در آن به رنگ سبز اشاره می‌شود. منظور از سبزی نیز همان باغ‌های شهری و فضاهای سبز هستند که بخش مهمی از طراوت و نشاط شهر را موجب می‌شوند.»
رنگ‌ها، کاشی‌ها، نورها
طی یک دهه اخیر زیباسازی پایتخت شرایط متفاوتی را تجربه کرد. رنگ‌ها آمدند و نقش‌های دل‌نشین آوردند و سبک‌های جدید هم برای زیباسازی پایتخت تجربه شد. سبک‌های خلاقانه‌ای که گاه با استقبال مواجه شدند و گاه نادیده گرفته شدند. نمونه‌ها زیادند اما می‌توان به رنگ‌آمیزی و اجرای نقاشی با تکنیک‌های مدرن بر دیواره زیرگذر بزرگراه‌ها اشاره کرد که اغلب چشم‌نواز بودند و هنوز هم ارزشی هنری دارند. نقاشی‌های «پهلوانان» زیر پل کالج که درواقع بر ستون‌های پل سواره‌رو نقش بسته نیز یکی از معروف‌ترین نقاشی دیواری‌های خلاقانه در تهران است. استفاده از کاشی‌های رنگی در دیواره‌های بزرگراه‌ها نیز به چشم اغلب شهروندان خوش آمده است. یک‌راه رنگ‌آمیزی منظر شهری نیز نورپردازی است که حتی در تاریکی شب سرور رنگ‌ها را مهمان چشم‌اندازهای شهر خسته می‌کنند. این شهر شلوغ؛ تهران سیاه‌وسفید و خاکستری انگار این روزها بیش از همیشه نیازمند رنگ‌های تازه است.
انتهای پیام/
