چیلله گئجه سی( شب چله): در روز شمار مردم اردبیل و مردم مغان و آذربایجان، پایان فصل پاییز و آغاز « چله بزرگ » و زمستان است. فصل زمستان در استان اردبیل و مغان و مناطق آذربایجان به سه دوره تقسیم می شود که ۴۰ روز اول آن چله بزرگ ، ۲۰ روز بعد از آن چله کوچک و ۳۰ روز آخر « بایرام آیی » ( ماه عید ) است.
چهار روز آخر چله بزرگ “بویوک چیلله” و سه روز اول چله کوچک”کیچیک چیلله” ـ یعنی هفتم تا سیزدهم بهمن ماه در استان اردبیل و مغان و آذربایجان به “خیدیر” معروف است، به دلیل اینکه اکثر سالها در ایام خیدیر در استان اردبیل و مغان و آذربایجان برف سنگینی می بارید و سرمای زمستان به حد اعلای خود می رسید، در میان اهالی استان اردبیل و مردم مغان و آذربایجان گفته می شد: ” خیدیر گلدی قیش گلدی، خیدیر چیخدی، قیش چیخدی ” یعنی با آمدن خیدیر زمستان شروع شده و با پایان خیدیر زمستان تمام می شود که اشاره به شدت بارش برف و سرمای شدید دارد که اهالی در مثل، سختی ایام خیدیر را با سختی کل زمستان برابر می دانستند.
مردم مغان و استان اردبیل و مناطق آذربایجان در گذشته این روزها را با برگزاری آیین های ویژه گرامی می داشتند؛ از جمله این آیین ها تهیه قووت بود که با آسیاب کردن گندم برشته و مخلوط کردن آن با بزرک”bazarak “نخودچی ـ شکر و …بدست می آمد که بسیار خوشمزه و مقوی بود.
به اعتقاد مردم مناطق مغان و استان اردبیل و مناطق آذربایجان چله کوچک ( کیچیک چیلله) سردترین روزهای سال است و موقع آمدن به چله بزرگ « بیوک چیلله» می گوید : « توهیچ کاری نکردی؛ من کودکان را در گهواره ، دست زنان را در کوزه آب و پای مردان را بر روی زمین منجمد خواهم کرد، چله بزرگ ( بویوک چیلله) هم به او می گوید عمر تو کوتاه و پشت سرت بهار است.
آیین های شب چله در مناطق مغان و اردبیل و آذربایجان تقریباً مشابه با آیین هایی است که در دیگر استانهای کشور بر گزار می شود مرکبات، “قورقا” یا همان گندم برشته به همراه کشمش، سنجد، از تنقلات اصلی « چیلله گئجه سی» شب چله در میان مردم مغان و آذربایجان و اردبیل در زمان حاضر است .
خانواده ها در این شب، معمولاً در خانه بزرگترهای فامیل گرد هم می آیند و شام و انواع تنقلات را با هم می خورند و تا نصفی از شب را به گفت و گو می نشینند . “چیلله خونچه سی “یا « چله لیک » ( هدیه شب چله ) مراسمی است که در دیگر شهر ها کمتر دیده می شود ولی در مناطق آذربایجان و مغان و استان اردبیل، جزو ضروریات این شب تاریخی و قدیمی است. هرخانواده ای که دختری را برای پسر خود نامزد کرده است، در این شب باید هدیه شب چیلله به خانه عروس بفرستد که عبارتست از همان میوه ها و تنقلات چیلله گئجه سی به طور کامل و یک چشم روشنی است که معمولا یک قطعه طلا برای عروس و یا احتمالاً لباس و چادر شب برای خانواده عروس است و همینطور خانواده دختری که دخترشان اولین سالی است که در خانه بخت است به دخترشان همین «چیلله لیک» را می برند.
انتهای پیام/