روزی ، روزگاری 'اردبیل'

سرزمین اردبیل با نام باستانی آرتاویل که از پیش وپس از اسلام مدتی مرکز آذربایجان بود، اشتهار و اهمیت اش تنها از آن جهت نیست که چندتن از پادشاهان ایران این شهر را قرارگاه خود قرار دادند، این دیار منشا و آبستن تحولات و حوادثی بوده که کهن سرزمین ایران چهره و هویت امروزی خود را مدیون آن است.

اردبیل با قدمت حدود پنج هزار سال قبل از آنکه با ظهور شیخ صفی الدین اردبیلی عارف مشهور و خاندان صفوی اعتبار ویژه ای یابد، دارالارشاد، دارالامان و دارالعرفان نامیده می شد و از جایگاه خاص سیاسی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار بود.

این دیار خاستگاه حکومت صفویان ، مهد تشیع و مقدس شهر برجای مانده از هزاره های کهن که موذنه هایش سرچشمه نور و موذن زاده هایش منادی شعور است.

اردبیل همچنین خاستگاه نامداران دینی، علمی، مفاخر ادبی و مکتب خانه وحدت شیعه و سنی است که شیرینی عسلش میهمانانش را نمک گیر و جلوه سبلانش در آینه شورابیل، بینندگان را اسیر می کند.

این دیار عشق وعرفان که به واسطه پیشینه تاریخی بلندش روز چهارم مرداد ماه را در تقویم رسمی کشور به نام خود آذین کرده ، در ماندگاری فرهنگ وزین عاشورا، نام بلند عاشورائیان و پراکندن شمیم ایثار و جانبازی سهم مهمی داشته است.

غیرت، حریت ، سلحشوری مردم این سرزمین در دفاع از مرز و کیان ایران زمین در طول تاریخ مثال زدنی است، برای آنها همین افتخار بس که بانی یکپارچگی ایران جدید و رسمیت یافتن مذهب تشیع به رهبری فرزند خود شاه اسماعیل صفوی بودند.

نقش اردبیل در پاسداشت ارزش های ملی و مذهبی به حدی بوده و هست که بزرگانی می گویند که این شهر مقدس در دو دوره تاریخی قبل و بعد از اسلام با تشکیل دولت ملی و حکومت اسلامی، ایران را نجات داده است.

اکنون سرزمین پیرغلامان حسینی که نمایشگاه دائمی پل ها، قلاع، کاروانسراها، خانه ها ، آرامستان ها ،گرمابه ها،آبگرم ها ، موزه ها، بازارها، مدارس و مساجد تاریخی، بقعه ها و مقبره های قابل احترام است چشم انتظار آن است تا فرزندانی که در دامان بی آلایش آن قد کشیده اند با تلاش خستگی ناپذیر و تدبیرشان جلال و شکوه گذشته آن را بازیافته و مام خود را به جهانیان معرفی خواهند کرد.

شهر شیخ صفی الدین که همت بلندش در برچیدن هرج و مرج روزگاران گذشته، تاریخ را به حیرت واداشته است اکنون برای درمان درد مهاجرت که پیکر استان را با کاهش رشد جمعیت نحیف کرده است چه برنامه ای دارد؟!

منطقه ای که سومین قله بلند کشور از دامنه های آن سر بلند کرده و به لحاظ اکوسیستم خاص، جنگل های تماشایی، بابونه های زیبا،تفرجگاه های مشهور و شهرهای توریستی اش شهرت گرفته است با چه چالش هایی در احیا و توسعه صنعت گردشگری مواجه است.

شهری که به گواهی تاریخ، نخستین شریان لوله کشی آب شرب در کشور را در اندام خود تجربه کرده است اکنون از حیث زیرساخت ها و تاسیسات زیربنایی که برای آبادانی اش ضرورت دارد از چه محدودیت هایی رنج می برد؟

از این رو در بزرگداشت روز اردبیل توجه به چند نکته ضروری می نماید؛ نخست اینکه این روز تاریخی نباید صرفا رویکرد فرهنگی داشته باشد بلکه لازم است علاوه بر رونمایی از فرهنگ، ارزش ها و آرمان های فرهنگی اردبیل، قابلیت های صنعتی،گردشگری،علمی و وجوه دیگر سیمای این دیار زیبا بیش از پیش نمایانده شود.

دوم اینکه همراه با پرده برداری از قامت رعنای اردبیل، کاستی ها،نواقص و ملزومات این مقدس شهر جهت آراستگی بیشتر آن مطرح و برای پیگیری آنها برنامه ریزی شود.

سوم اینکه در غنای رویکرد فرهنگی روز اردبیل بهتر است با بهره گیری از ظرفیت هنرمندان و بازیگران تئاتر و سینما و با استفاده از البسه و نمادهای خاص دوران مصفای صفوی، فضای اردبیل روزگار شیخ صفی الدین را به نمایش گذاشت و با بازسازی صحنه های زندگی ، کیاست و شجاعت صفویان، نگاه عمیق اردبیلیان و هموطنان عزیز را به گذشته با افتخار و تاریخ ماندگار این دیار معطوف کرد.

سخن آخر اینکه معرفی دیروز اردبیل به امروز آن مستلزم توجه کامل به گذشته دیرپای این سرزمین است و ضروری می نماید در بزرگداشت روز اردبیل علاوه بر همایش های سرشار از سخنرانی ها ، باید زحمت کشف صندوقچه این گنج پنهان را به به جان خرید.