از زمان اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، بنابر ادعای صاحبان تولید و تجارت، این گونه از مالیات از واردکننده تا تولیدکننده و توزیع کننده را در بر گرفته و همه طیف ها باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند.
اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای اجرای طرح تاکنون همواره با مشکلات و چالش هایی همراه بوده که موجب بروز واکنش ها و انتقادات صریحی از سوی صاحبان تولید و صنعت و فعالان عرصه تجارت شده است و همواره با انتقاد از اجرای نادرست قانون مالیات ارزش افزوده، از آن به‌عنوان کفه سنگین ترازوی هزینه های تولید نام برده اند.
در هر محفل و نشستی از رسمی و غیررسمی گرفته تا حتی در حضور مسئولان مربوطه و روسای امور مالیاتی و حتی در حضور نمایندگان مجلس نیز این موضوع مطرح شده اما گویا این نشست ها و جلسات تاثیر چندانی نداشته و با گذشت هر سال، تنها درصدی به اخذ آن اضافه شده و همچنان با رویه ای نادرست اجرا می شود.
مالیات بر ارزش افزوده دغدغه اصلی تولیدکنندگان
در حالی که صاحبان تولید و تجارت در دولت احمدی نژاد با مشکلات متعدد و ناگهانی مواجه شدند و امروز نیز با چالش های جدی در زمینه فعالیت خود روبرو هستند، فشار مالیات بر ارزش افزوده که دغدغه تولیدکنندگان و صنعتگران شده است، رنجی مضاعف بوده و رمق صنایع استان را گرفته است به طوریکه با وجود مستنداتی مبنی بر بخشودگی جرایم دیرکرد آن، شاهد مسدود شدن بسیاری از حساب های بانکی هستند.
اجرای نادرست این قانون طی یکی سالیان متوالی به قدری شدت گرفته که در پاره ای موارد، مالیات بر ارزش افزوده که در ابتدا سه درصد بود، ضمن چندبرابر شدن، حتی دو بار اخذ شده و در این راستا پاسخی از مسئولان شنیده نمی شود و مجلس شورای اسلامی هم در این زمینه توجهی ندارد.
این در حالی است که همواره صاحبان صنایع از طرق مختلفی بازنگری اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و اخذ آن از مصرف کننده نهایی و رفع مشکلات این قانون را خواستار شدند.
اجرای نادرست قانون هدفمندی یارانه ها از سوی دولت عدالت محور که هنوز مردم از عدالت آن بهره می برند از یک سو و گسترش دامنه تحریم ها از سوی دیگر، شرایط ادامه فعالیت را برای بنگاه های اقتصادی دشوار کرده است.
مالیات بر ارزش افزوده و اهداف قانونی
به اذعان تولیدکنندگان، بزرگترین مشکلی که این قانون دارد اجرای وارونه آن است. همانطور که از نام این قانون مشخص است مالیات بر ارزش افزوده باید از مصرف کننده نهایی دریافت شود در حالی که عکس این موضوع در حال اجراست.
بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، متاسفانه سازمان امور مالیاتی توانایی مدیریت بر اخذ مالیات بر ارزش افزوده را ندارد و یا هنوز درک درستی از آن به دست نیاورده چراکه مالیات بر ارزش افزوده باید فقط یک بار در قیمت محصول نهایی لحاظ شود و سپس مالیات های دریافت شده در چرخه تولید به بخش قبلی بازگردد در حالی که از ابتدای اجرای این قانون هنوز نتوانسته اند از مصرف کننده نهایی اخذ کنند.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت یزد در اینباره اظهار داشت: به دلیل اجرای ناقص قانون مالیات بر ارزش افزوده، فشار مضاعفی بر تولید کننده وارد آمده است اما هنوز هم کسی توجهی به این موضوع ندارد.
سیدعلی اکبر کلانتر در انتقاد به برخورد سازمان امور مالیاتی با تولید و صنعت ادامه داد: دستور بخشودگی 100 درصد جرایم مالیاتی به استان ابلاغ می شود اما چگونه است که تنها 70 درصد مشمول بخشودگی می شود.
وی با بیان اینکه تولید در حال حاضر با شرایط موجود و موانعی که از هر سو می رسد مقرون به صرفه نیست و ضرر دارد اضافه کرد: نمی توان با این وضعیت شعار حمایت از کالای ایرانی را داد و در عمل به شکل دیگری برخورد کرد.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت یزد با بیان اینکه با وجود چنین قانونی توان رقابتی برای تولید کننده وجود نخواهد داشت تصریح کرد: باید قوانین رفع موانع تولید وضع و اجرایی شود و حتما مجلس نظارت ویژه‌ای بر آنها داشته باشد.
کلانتر بیان داشت: چرا با فرارهای مالیاتی سنگینی که در سطح کشور وجود دارد برخورد صورت نمی گیرد اما برای دریافت مالیات بر ارزش افزوده و دیرکرد آن که در بسیاری از موارد چندین مرتبه اخذ می شود حساب های بانکی تولید کننده مسدود می شود.
نظام مالیاتی کشور ضعیف است
رئیس تشکل برق و الکترونیک استان یزد نیز در این زمینه اظهار داشت: اصناف به هنگام خرید محصول از تولیدکننده، ارزش افزوده پرداخت نمی کنند و به همین دلیل تولیدکننده تنها حلقه ای است که به تنهایی باید این مبلغ را بپردازد و سبب اصلی آن هم سازمان مالیاتی است.
محمدحسین فنایی با تاکید بر لزوم بازنگری در شیوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و دستاوردهای مثبتی که می تواند داشته باشد ادامه داد: اجرای مالیات بر ارزش افزوده اثر مثبت روی کاهش قاچاق و حذف اقتصاد زیرزمینی می گذارد که در حال حاضر این قانون برعکس اجرا شده است.
وی ادامه داد: متاسفانه در این سال ها اجرای غلط قانون هدفمندی یارانه ها که بارها در مورد آن گفته شد و فریاد زدیم در کنار تحریم های ظالمانه شرایط ادامه فعالیت را برای بنگاه های اقتصادی دشوار کرده است در حالیکه باید مشکلات قوانین داخلی را هم تحمل کنیم.
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه قانون مالیات بر ارزش افزوده باید اصلاح شود، عنوان کرد: بخش خصوصی به واسطه اصلاح قیمت حامل های انرژی (اعمال هدفمندی یارانه ها) و شرایط تحریمی حاکم بر اقتصاد در چند سال اخیر ضربه خورده است و شواهد ناظر بر عملکرد بخش خصوصی گویای این حقیقت است.
وی با اشاره به نقش بخش حصوصی در خروج اقتصاد از رکود اظهار داشت: تحمیل فشارهای مالیاتی بر دوش بخش خصوصی از طریق مالیات بر اشخاص حقوقی، مالیات بر مشاغل، مالیات بر ارزش افزوده و ... می‌تواند آثار منفی بر عملکرد این بخش داشته باشد.
فنایی با بیان اینکه نظام مالیاتی به جای تحمیل فشار به بخش خصوصی باید سعی در گسترش پایه های مالیاتی داشته باشد عنوان کرد: دولت باید به هر شکلی که می تواند اصناف را موظف کند که مالیات بر ارزش افزوده را پای صندوق در فروشگاه ها و مراکز توزیع از مصرف کنندگان دریافت کنند نه اینکه از واردکننده تا تولیدکننده و توزیع کننده این مالیات را پرداخت کنند.
وی بیان کرد: این در حالی است که اساس نظام مالیاتی ارزش افزوده، از همان ابتدا بر مبنای دریافت از مصرف‌کننده نهایی بوده و فشاری به تولید کننده نباید وارد شود.
عضو هیات مدیره خانه صنعت و معدن یزد با بیان اینکه متاسفانه در کشور ما ارزش افزوده به علت وجود برخی ناملایمت ها در نظام اقتصادی و مناسبات تجاری باعث آسیب پذیری تولید کنندگان می‌شود بیان کرد: یکی از مشکلات بزرگ تولیدکنندگان در رابطه با مالیات، فروش غیرنقدی است.
وی تصریح کرد: متاسفانه تولیدکننده باید در یک بازه زمانی محدود حساب خود را با سازمان امور مالیاتی تسویه کنند که این موضوع سبب فشار نقدینگی می شود.
فنایی با تاکید بر اینکه قرار بود صندوق هایی هوشمند برای اخذ مالیات بر ارزش افزوده در محل فروش و برای مصرف کننده نهایی دیده شود گفت: یکبار در زمان خرید سوخت و حامل های انرژی، ار تولید کننده مبلغی را برای مالیات بر ارزش افزوده دریافت می کنند که بسیار سنگین است و دوباره همین مالیات را از روی محصول تولید شده دریافت می کنند در حالیکه باید مبلغ مالیاتی سوخت از آن کم شود که مورد توجه قرار نمی گیرد.وی اظهار داشت: ما تولیدکنندگان مخالف پرداخت مالیات نیستیم اما باید هم درآمد و هم هدایت سرمایه ها باید موردتوجه قرار گیرد و فشار مالیات روی فعالیت هایی برود که غیرمولد بوده و سودهای بسیار سرشار دارند تا سرمایه‌گذاری به سمت تولید هدایت شود.