منزلت «قلم» و شعاعی که این واژه در زندگی انسان، گسترده‌است، به قدری وسیع و درخشان است که می‌توان گفت در طول تاریخ، هر جا خروشی در روح و روان جامعه‌ای پدیدار بوده، ریشه در رشحه قلمی دردمند و سترگ داشته‌است؛ وگرنه بررسی آثار برجسته ادبیات ملل، بدون توجه به تاریخ و احوالی که بر مردمان آن گذشته، امری است که نه محققانه است و نه منصفانه. از همین روست که در کلام الهی، هم‌ر‌دیف سایر مفاهیم آسمانی و مقدس، بر واژه "قسم" یاد شده است.
در این میان، قلمی که با گذر از حدود عواطف شخصی، دردمندانه و متعهدانه، خود را در برابر لایه‌های مختلف اجتماعی، مسئول بداند و بُـرّان‌تر از هر تیغ دیگری، در مقابل جهل، تعصب و خودکامگی، قامت راست کند، همراه خود، دست سایر قدخمیدگان را نیز گرفته و به تکاپو و جنبش وا خواهد داشت. این منطق و خاصیت مهم قلم در طول تاریخ بوده است. بدون تکیه بر قامت استوار قلم، نمی‌توان بر تعالی هیچ جامعه‌ای امیدوار بست.
این امر در دین مبین اسلام با توجه به پایگاه فکری و منطقی این دین، بیش از هر دین دیگری بارز است. آغاز رسالت این دین، امر به خواندن و تدوامش، تفکر در زمین و انسان‌های روی آن است. اعجاز این دین، نه حرکت‌های خارق‌العاده و محیرالعقول، بلکه رشحه‌های قلمی است که تمام شئون و ابعاد سعادت انسان را در برگفته است.
بیش از یک دهه از نامگذاری و ثبت 14 تیر، به عنوان «روز قلم» می‌گذرد. با این نامگذاری، مفهومی که پیش‌تر، ذیل رویدادهایی از قبیل هفته کتاب و سایر رخدادهای فرهنگی، مورد توجه قرار می‌گرفت، استقلال و اهمیت بیشتری یافت تا یکی از نیازها و کاستی‌های مهم تقویم ایرانی مرتفع شود. اما باید توجه داشت که این نامگذاری، اگرچه یک حرکت موثر و ارزشمند است، اما هنوز نتوانسته‌است پاسخگوی مطالبات و نیازهای اساسی فرهنگ مکتوب باشد. این درصورتی است که تاثیرگذاری حوزه قلم، به مراتب بیشتر از سایر موضوعات فرهنگی بوده و حوزه‌های متعدد نشر، مطبوعات، شعر، داستان، تدریس، تحصیل و پژوهش را در می‌گیرد. بعلاوه، حوزه قلم، شالوده سایر موضوعات فرهنگی نیز به شمار رفته و تقویت آن، در خدمت رشد و بالندگی محورهای فرهنگی جامعه خواهد بود.
میراعتماد عمادی
مدیرکل روابط عمومی و بین الملل شهرداری تبریز