تحلیلی بر نشست سه جانبه روسای ستاد مشترک ارتش های آمریکا، روسیه و ترکیه

 

به گزارش تابناک به نقل از روزنامه حریت ترکیه رؤسای ستاد ارتش‌های روسیه، ترکیه و آمریکا در نشست سه‌جانبه‌ای در آنتالیا شرکت کردند. در این نشست ژنرال «خلوصی آکار» رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه، ژنرال «جوزف دانفورد» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و ژنرال «والری گراسیموف» رئیس ستاد مشترک ارتش روسیه درباره تحولات سوریه و عراق بحث و گفتگو کردند.

 

با این حال هنوز جزئیات بیشتری از این نشست سه جانبه منتشر نشده است اما گمانه زنی هایی در مورد اهداف واقعی برگزاری این نشست غیرمنتظره سه جانبه صورت گرفته است که به نظر می رسد مسئله کردها، عملیات آزادسازی رقه و موصل پسا داعش مهم ترین دستورکار این نشست سه جانبه بوده است.

 

 

یکی از مهم ترین پیچیدگی های کنونی بحران سوریه و عملیات آزادسازی رقه، مسئله کردها و حضور یا عدم حضور نیروهای حزب دموکراتیک سوریه و نیروهای مدافع خلق در این عملیات است. آمریکایی ها کردها را قابل اتکاترین متحد خود در صحنه میدانی سوریه می دانند و مایل با مشارکت آن ها در عملیات های ضد داعش به رهبری آمریکا و به ویژه عملیات آزادسازی رقه هستند. روسیه نیز مسئله و مشکل چندانی با مشارکت نیروهای کرد در صحنه عملیاتی جنگ سوریه ندارند و ارتباط سیاسی و عملیاتی مناسبی را با آن ها برقرار کرده اند.

 

با این حال مسئله اصلی رویکرد ترکیه نسبت کردها در شمال سوریه است. ترکیه بارها اعلام کرده که به هیچ عنوان مشارکت نیروهای مدافع خلق را در عملیات آزادسازی موصل نخواهد پذیرفت و با هرگونه طرحی برای مشارکت آن ها در عملیات آزادسازی رقه مخالفت و مقابله خواهد کرد.

 

این موضوع باعث شد مباحثات، مذاکرات و حتی مشاجرات زیادی میان ترکیه و آمریکا به وجود آید و تاکنون یکی از دلایل تاخیر و کند بودن عملیات رقه نیز همین بوده است.

 

بر همین اساس، شواهد حاکی از آن است که یکی از دلایل برگزاری نشست سه جانبه میان روسای ستاد مشترک ارتش روسیه، آمریکا و ترکیه خارج شدن از پیچیدگی ها و اختلافات موجود جهت شروع عملیات رقه است. به نظر می رسد تحولات چند روز آینده سوریه به ویژه در جبهه شمالی نشان خواهد داد که آیا این نشست سه جانبه توانسته است بر پیچیدگی ها و اختلافات فائق آید یا خیر.

 

از طرف دیگر میزان مشارکت روس ها در این عملیات نیز همواره مورد بحث بوده است. گمانه زنی های پیشین حاکی از آن بوده که روس ها در قبال آزادی عمل توافق شده با آمریکایی ها در حلب و برخی دیگر از مناطق سوریه کنترل و هدایت عملیات رقه را به آمریکایی ها واگذار کرده اند. اما آنچه مسلم است این است که مسکو به سادگی حاضر به واگذار کردن کامل این عملیات به آمریکا نیست و لذا تلاش می کند نقش عمده ای در آن ایفا کند؛ چراکه به عقیده بسیاری از تحلیل گران هر بازیگری که بتواند داعش را از پایتخت خودخوانده اش در سوریه بیرون براند و شکست دهد می تواند مشروعیت فزاینده ای را در صحنه تحولات میدانی سوریه و مذاکرات صلح آتی این کشور به دست آورد.

 

بنابراین باید گفت در این نشست سه جانبه میزان مشارکت روس ها در عملیات آزادسازی رقه نیز ممکن است مورد بحث و مذاکره قرار گرفته باشد.

 

 

همانطور که در بیانیه سه جانبه این نشست آمده است تحولات عراق موضوع مورد بحث دیگری بوده است که روسای ستاد مشترک سه کشور به آن پرداخته اند. مسلما مهم ترین موضوع کنونی در صحنه تحولات میدانی و سیاسی عراق عملیات آزادسازی موصل است که از چند ماه پیش شروع شده و به مرحله پایانی خود نزدیک می شود.

 

پیش از آغاز عملیات آزادسازی موصل عمده ترین مباحث مطرح شده این بود که چه نیروهایی به همراه نیروهای ارتش عراق باید در این عملیات مشارکت داشته باشند. اکنون نیز مسئله اصلی این است که پس از آزادشدن موصل چه نیروهایی می توانند کنترل موصل را به دست گیرند. نیروهای کرد، سنی و شیعه هر کدام در هماهنگی با ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا یا ارتش عراق در این عملیات مشارکت نسبی دارند و هر سه نیز مدعی اداره موصل پسا داعش هستند. مسئله ای که نگرانی های زیادی را به همره داشته و بسیاری هشدار داده اند که ممکن است پس آزادسازی موصل این نیروهای مشارکت کنند در عملیات بر سر اداره این شهر با یکدیگر درگیر شوند و عراق را وارد یک بحران جدی تری کنند.

 

لذا به نظر می آید در روزهایی که عملیات آزادسازی موصل به خوبی پیش می رود و به مراحل پایانی خود نزدیک می شود یکی از اهداف اصلی این نشست سه جانبه برای هماهنگی های لازم جهت غلبه بر چالش های پیش روی پس از آزادسازی موصل بوده است.

 

فارغ از اهداف نظامی یا سیاسی این عملیات سوال مهمی که مطرح می شود این است که چرا ایران در این نشست حضور پیدا نکرد یا دعوت نشده است؟

 

برای پاسخ به این سوال دو دیدگاه خوش بینانه و بدبینانه وجود دارد؛ دیدگاه خوش بینانه به ما می گوید با توجه به حضور رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا در این نشست ایران نخواسته در این نشست حضور داشته باشد. براساس این دیدگاه، می توان ادعا کرد که ایران موارد و مسائل موردنظر خود را از طریق روس ها به اطلاع طرف های ترک و آمریکایی رسانده است.

 

در مقابل نگاه بدبینانه به ما می گوید از ایران برای حضور در این نشست دعوت نشده و قرار است دستورکار و خروجی این نشست بدون نظر و مشارکت ایران چه در صحنه سیاسی و چه در صحنه عملیاتی و نظامی دنبال شود.

 

مابین این دو دیدگاه، تحلیل میانه و سومی نیز وجود دارد. دیدگاه سوم نیز این است که ترک ها حاضر شده اند از برخی خوسته های خود در صحنه تحولات شمال سوریه در قبال برخی تضمین ها کوتاه بیایند و به همین دلیل عدم حضور ایران به عنوان یک بازیگر هم تراز می تواند به عقب نشینی ترکیه از برخی از خواسته های خود کمک کند. چراکه حضور یک بازیگر همتراز و رقیب مانند ایران در این نشست منجر به پافشاری ترکیه بر مواضع خود می شود.

 

در نهایت باید گفت باتوجه به اینکه این نشست سه جانبه در سطح روسای ستاد مشترک تشکیل شده است بنابراین باید منتظر برخی تحولات نظامی-میدانی در سوریه و به ویژه شمال این کشور در روزهای آتی باشیم.