تفکیک پسماند در محل یکی از راهکارهایی است که در دنیای امروز علاوه بر کاهش بسزای هزینه‌های مدیریت شهری، کمک شایانی به مدیریت صحیح پسماند و استفاده بهینه و به جا از پسماندهای خانگی می‌کند و می‌تواند بسترهای تخریب محیط زیست را نیز کاهش دهد.
به گزارش تابناک قم، امروزه در شهرهای مختلف دنیا راهکارهای متفاوتی برای مدیریت پسماند در نظر گرفته می‌شود. پسماند و زباله به قدری در کشورهای پیشرفته ارزش پیدا کرده است که گاها از آن به عنوان طلای کثیف نام برده و می‌توان منابع بسیار ارزشمندی را از آن‌ها به دست آورد. تمام آنچه که امروز به زباله‌ها ارزش داده در سایه بهره گیری از تکنولوژی و امکانات روز در کشورهای پیشرفته است تا جایی که آن‌ها با حمایت مردم ضمن صرفه جویی در هزینه‌ها از پسماند انرژی و مواد تجدیدپذیر تولید کرده و چرخه مصرف آن را ادامه می‌دهند.
در این بین کشور ما همچون دیگر کشورهای جهان سوم در زمینه مدیریت پسماند پیشرفت آن چنانی نداشته است. هنوز در بسیاری از شهرهای کشور از روش‌ها و راهکارهای سنتی و قدیمی برای مدیریت پسماند و دفع آن استفاده می‌شود. در قریب به اتفاق شهرهای کشور دفن، تنها راه دفع زباله است و توان بسیاری از شهرها در حدی نیست که بستری برای استفاده از تکنولوژی و استحصال انرژی از زباله و بازیافت آن فراهم کنند.
جدا از تمام این مطالب فرهنگ تفکیک زباله در کشورهای پیشرفته قابل توجه است. در کشور ما روزانه بیش از 48 هزار تن زباله تولید می‌شود و هر فرد به طور متوسط روزانه 710 گرم زباله تولید می‌کند. هرچند می‌توان گفت آمار تولید زباله در کشور ما نسبت به متوسط جهانی که قریب به یک کیلوگرم است پایین‌تر بوده و وضعیت بهتری نسبت به برخی کشورهای توسعه یافته دارد اما از همین اکنون باید به فکر راهکاری برای عدم دفن و بازیافت این زباله‌ها و استفاده از مشارکت عمومی برای کاهش و مدیریت پسماند بود.
هرچند در کشور ما از صرفه جویی هزینه‌ها در قبال سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری‌های دفع زباله غفلت می‌شود اما کشورهای پیشرفته جهان هزینه‌های گزافی را در بخش بازگردانی پسماند به چرخه مصرف با استفاده از فناوری‌های نوین صرف می‌کنند.
سوئیس، آلمان، آمریکا، دانمارک و ایتالیا نمونه‌های خوبی در بخش مدیریت پسماند قبل و پس از تولید آن هستند. در سوئیس شیشه و کاغذ جزو زباله‌هایی هستند که هیچ گاه دور ریخته نمی‌شوند و امکانات مجزایی برای جمع‌آوری آن‌ها در نظر گرفته شده است. در آمریکا هم 28 درصد زباله‌های تولیدی بازیافت می‌شود که در 15 سال اخیر افزایش دو برابری داشته است و آژانس محیط زیست این کشور کاهش تولید زباله‌های تجاری و خانگی را مدیریت می‌کند.
در دانمارک اما به زباله به دید منبع نگاه می‌شود. مردم این کشور در راستای دستیابی به هدف کشور سبز فعالیت می‌کنند به طوری که در سال ٢٠٠٣، ٣١ درصد زباله‌های خانگی این کشور بازیافت شده و ٦٢ درصد سوزانده شده است و ٦ درصد باقیمانده نیز در زمین دفن شده است.
در مقابل تمام کشورهایی که مطرح شد از آلمان به عنوان قهرمان محیط زیست جهان نام می‌برند. در آپارتمان‌های این کشور پنج مدل سطل زباله برای پنج نوع زباله مختلف وجود دارد و کسانی که زباله را تفکیک نمی‌کنند جرمی اداری مرتکب شده‌اند. سطل‌های زباله در این کشور برای بسته‌بندی‌ها، کاغذ و مقوای نازک، سطل‌های ویژه شیشه، مواد غذایی و گیاهی و سطلی نیز برای سایر زباله‌ها است.
هرچند ما در بخش مدیریت پسماند بسیار عقب تر از سایر کشورهای جهان هستیم اما هنوز دیر نشده و باید هرچه سریع‌تر راهکارهای مناسبی را با بهره گیری از توان مردمی به کار ببندیم.
جدا از سایر نقاط کشور اما به نظر می‌رسد شرایط در شهر قم نیز مساعد نیست و مدیران شهر به تازگی تدابیری را در راستای فرهنگ‌سازی مردمی برای تفکیک زباله از مبدأ در کنار توسعه تکنولوژی‌ها و جلوگیری از دفن زباله‌ها اندیشیده‌اند.
توسعه فضاسازی‌های شهری در راستای تفکیک زباله تر از خشک، تعیین مشوق‌هایی برای این کار، توسعه ناوگان جمع‌آوری زباله‌های خشک، توسعه غرفه‌های بازیافت و... از جمله اقداماتی است که طی ماه‌های اخیر در این زمینه از سوی شهرداری قم صورت گرفته است.
معاون خدمات شهری و امور اجتماعی شهرداری قم در این زمینه با بیان اینکه روزانه بیش از 700 تن زباله در این شهر تولید می‌شود، اظهار کرد: ضمن اینکه سعی داریم تولید زباله را با همکاری مردم در شهر قم کاهش دهیم به دنبال استفاده صحیح از پسماند و کاهش هزینه‌ها هستیم.
سیدامیر سامع با تاکید بر ضرورت افزایش میزان تفکیک زباله از مبدأ خاطرنشان کرد: کاهش حجم زباله‌ها با تفکیک پسماند خشک از تر و جداسازی آب از زباله، شرایط بسیار مساعدتری را برای جمع‌آوری و کیفیت بخشی به آن فراهم می‌کند.
وی از افزایش ناوگان جمع‌آوری زباله‌های تفکیک شده از سوی مردم در سطح شهر خبر داد و افزود: توسعه این ناوگان با وجود غرفه‌های بازیافت با این هدف بوده که مردم آسان‌تر بتوانند نسبت به این کار اقدام کنند.
معاون خدمات شهری و امور اجتماعی شهرداری قم وجود بیش از 30 خودرو در سطح شهر برای جمع‌آوری پسماند خشک را مورد توجه قرار داد و افزود: سعی داریم با افزایش غرفه‌های بازیافت شهری به 23 غرفه زمینه‌ای برای تسهیل تفکیک زباله در مبدأ فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه هدف مدیریت شهری رساندن آمار تفکیک پسماند خشک از تر به 20 درصد خاطرنشان کرد: با این آمار حدود 130 تن از زباله تولید شده تفکیک شده و میزان زیادی در هزینه‌ها صرفه جویی می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری قم نیز با اشاره به برنامه‌های مدیریت شهری در حوزه مدیریت پسماند خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه روزانه بیش از 700 تن زباله در شهر قم تولید می‌شود در نظر داریم از دفن این میزان زباله جلوگیری کرده و با استقرار دستگاه‌های زباله‌سوز و هاضم از زباله انرژی استحصال کنیم.
محسن رنجبر گفت: مراحل جذب سرمایه‌گذار برای این پروژه در حال بررسی است و سعی داریم با حمایت مسوولان استانی این امر را محقق کنیم.
وی آمار تفکیک از مبدأ زباله در شهر قم را دو درصد عنوان و تصریح کرد: شهرداری برنامه ویژه‌ای برای افزایش این میزان به هفت درصد در دستور کار دارد.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم نیز با تاکید بر نقش آموزش در ایجاد فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ در بین مردم گفت: سازمان مدیریت پسماند با توجه به اثربخشی این اقدام، برنامه‌های ویژه‌ای را در این بخش در دستور کار دارد.
سیدعبدالله میرابراهیمی از آموزش چهره به چهره به ساکنان بیش از 20 هزار واحد مسکونی سطح شهر خبر داد و افزود: نیروهای سازمان با مراجعه حضوری در مجتمع‌های مسکونی و منازل و آموزش‌های مورد نیاز را ارائه می‌دهند.
وی کاهش تولید زباله، نحوه تفکیک و معرفی زباله خشک و تر را از جمله آموزش‌هایی دانست که به صورت حضوری به مردم ارائه می‌شود و گفت: خودروهای بازیافت نیز به صورت روزانه با زمانبندی مشخص به درب منازل مراجعه کرده و زباله خشک را جمع آوری می‌کنند.
میرابراهیمی ارائه آموزش به اصناف، کارمندان، واحدهای تجاری و... در سطح شهر اشاره کرد و گفت: تمام توان خود را به کار گرفتیم تا آمار تفکیک زباله از مبدأ را در شهر قم افزایش دهیم.
بنابر گزارش مسوولان شهری به نظر می‌رسد شهرداری قم اقدامات گسترده‌ای را در زمینه مدیریت پسماند شهری در دستور کار داشته و امید است تجربه موفقی که در شهر اصفهان توسط مدیران حاضر در قم در بخش مدیریت پسماند شکل گرفته است در شهر قم نیز شکل گرفته و شاهد افزایش آمار تفکیک زباله از مبدأ و حذف دفن غیراصولی زباله در سایت‌های اختصاصی شهرداری باشیم.
منبع: فارس
