به شمال‌غربی کشور که سفر می‌کنید هرگز سفر به زنجان و بازدید از مناطق تاریخی و خرید محصولات کشاورزی و صنایع‌دستی این شهر را از دست ندهید؛ استان زنجان با داشتن آب و هوایی مطلوب می‌تواند پکیج کاملی برای سفر چند روزه گردشگران باشد.
هنگامی‌که نام زنجان به گوش می‌رسد همواره چاقوی زنجان اولین چیزی است که در ذهن شنونده تداعی می‌شود. زنجان همراه با چاقو، چاروق، مس و سایر صنایع‌دستی توانسته است جایگاه مهمی در تولید صنایع‌دستی کشور داشته باشد.
قطعا صنعت چاقوسازی در زنجان، به عواملی همچون موقعیت جغرافیایی و نقش زنجان در جنگ‌های مختلف تاریخی، موقعیت سوق‌الجیشی استان نسبت به استان‌های همجوار، قرار گرفتن بر سر تمدن‌های شرقی، غربی و نزدیکی به فلات مرکزی، فراهم بودن مواد اولیه، معادن غنی آهن و مس و .... است.
مدیر‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان در این زمینه می‌گوید: قدیمی‌ترین چاقوی به دست آمده، از مجموعه مردان نمکی در معدن نمک چهرآباد متعلق به هجده قرن پیش است. این چاقو دارای دسته‌ای از شاخ بز و با طول 11 سانتیمتر است که با استفاده از دو میخ پرچ به تیغه‌ای متصل شده که طول تیغه 5.8 سانتیمتر است.
یحیی رحمتی می‌افزاید: غلاف آن از جنس چرم بوده و با بندی از جنس چرم به لباس وی متصل شده؛ طول غلاف 5.15 سانتیمتر است در عرض آن شکافی تعبیه شده که احتمالا وسیله‌ای شبیه سنجاق در آن جاسازی شده است. این چاقو را می‌توان به عنوان اولین و قدیمی‌ترین سند موثق به‌دست آمده درخصوص صنعت چاقوسازی زنجان دانست.
از حدود قرن 10 هجری قمری، شهر زنجان یکی از مراکز مهم صنعتی بوده است که در آن کارگاه‌های مختلف اسلحه‌سازی دایر و چاقوسازی نیز یکی از صنایع جنبی ان محسوب می‌شد.
در کتاب «شاه جنگ ایرانیان در یونان و چالدران» نوشته شده است که: اسلحه در بسیاری از شهرهای ایران ساخته می‌شد؛ ولی چند مرکز اسلحه‌سازی در ایران بیش از سایر نقاط اهمیت داشت. یکی از انها کرند بود که انواع اسلحه از جمله زره، کاسک را در آنجا می‌ساختند و دیگری زنگان یا زنجان به شمار می‌آمد و صنعتگران زنجانی در ساختن شمشیر و خنجر مهارت داشتند. در دوره صفویه استادانی چون عبدالغفار سکاک نقش مهمی در رونق چاقوسازی زنجان داشته است. در دوره قاجاریه چاقوهای ساخت حسن معروف بوده است.
رییس انجمن صنفی راهنمایان گردشگر استان زنجان نیز در این‌خصوص خاطرنشان می کند: چاقو واژه آریایی است. در اصل "چَغو" به معنی شكافنده است. در گذشته از واژه "چَغیج" به‌جای چاقو استفاده می‌كردند، البته هم‌اكنون نیز در برخی از نقاط استان لرستان به‌جای چاقو از "چغو"استفاده می‌شود.
اویس کیانی اظهار می‌کند: همیشه طبیعت بهترین گزینه برای برطرف كردن نیازهای انسانی بوده تا انسان بتواند با الهام‌گیری از آن، نیازهای خود را مرتفع کند. مهم‌ترین و تشدیدكننده‌ترین این عوامل موقعیت استراتژیك منطقه زنجان است كه می‌توان گفت، نقطه‌ای است كه با توجه به اقلیم متنوعی كه در كل منطقه امروزی و باستانی زنجان پراكنده است و بوده، جنگ‌های بسیاری را از سر خود گذرانده كه همه این اتفاق‌های تاریخی دست‌به‌دست هم داده تا زنجان تبدیل به مركزیت ساخت انواع اسلحه‌های سرد تا قبل از پیدایش سلاح‌های گرم شود.
از دیگر مدارک موثق موجود در مرکز اسناد ملی می‌توان به مکاتبات معمول شده و یک برگ صورتجلسه چاقوسازان در تاریخ 1323 شمسی اشاره کرد در این سند اسامی و امضا 31 نفر از چاقوسازان زنجانی قید شده است.
همواره گردشگران هنگام حضور در زنجان خرید چاقو را در اولویت خود قرار می‌دهند. چاقوی جیبی ساده، چاقوی ضامن‌دار، چاقوهای باغبانی و پیوند‌زنی، چاقوی سلاخی، کارد آشپزخانه، قلم‌تراش ، شمشیر و ... از انواع چاقوهای ساخت زنجان است.
منبع: ایسنا