استان قم از گذشته منبع بهترین نوع نفت خام و گاز كشور بوده است،به‌طوری كه هم‌اكنون چاه‌های گاز سراجه قم كه دارای بهترین نوع گاز شیرین است که نیازی به پالایش ندارد.
به گزارش تابناک قم، همواره وقتی صحبت از نفت و اکتشاف نفت و یا مثل این روزها قیمت نفت می شود نگاه ها به سمت جنوب کشور از جمله آبان و اهواز و مسجد سلیمان می رود اما شاید کمتر کسی بداند که قم هم دارای چاه نفت آن هم از نوع مرغوب است، ۵۲ سال پس از کشف نفت در شهر مسجد سلیمان در ۵ خرداد ۱۲۸۷ عملیات اکتشاف نفت در مرکز کشور و در منطقه البرز قم در سال ۱۳۳۵ شمسی آغاز شد که به فوران نفت از چاه شماره ۵ این میدان منجر شد و در مدت یکصد روزی که فوران نفت از آن ادامه داشت، روزانه ۱۲۰ هزار بشکه نفت خام از آن تخلیه شد تا جایی کهد فوران چاه نفت قم بعنوان بزرگترین فوران چاه نفت در تاریخ توسط گینس شناخته شده است.
بزرگترين فوران چاه نفت در تاريخ ثبت شده جهان نشت چاه نفتی قم در سال 1335 سه ماه ادمه داشت با فوران روزی 125000 بشکه نفت با ارتفاع فوران 52 متری بود،که جای آن چاه یك نماد بتنی در كنار آرامستان بهشت معصومه به‌خوبی قابل تشخیص است.
بر اساس مطالعات انجام گرفته در شرکت ملی نفت ایران کل ذخیره میدان نفتی قم که به صورت طبیعی قابل تخلیه است، حدود ۱۰ میلیون بشکه برآورد شده که به نظر می‌رسد با تزریق گاز، میزان نفت قابل برداشت از این میدان به حدود ۱۶ میلیون بشکه قابل افزایش است.
همچنین مطالعات انجام شده در پژوهشگاه صنعت نفت حاکی از آن است که نفت این میدان از نوع مرغوب و با درجه سبکی ۳۷ ای پی آی است.
وجود نفت در منطقه البرز قم ابتدا توسط گروهی از مهندسان آلمانی در سال های حکومت پهلوی اول به شکل تقریبی و تخمینی اثبات شده بود تا اینکه در سال 1318 شرکتی با سرمایه ایران و کارشناسان و تکنیسین های آمریکایی و آلمانی که سابقه کشف و استخراج نفت در غرب آمریکا و آفریقا را داشتند، چند چاه آزمایش در کوه نمک حفر کردند که به تعبیر امروز مقدار زیادی میعانات گازی از چاه خارج شد و چون امکان ذخیره و انتقال آن وجود نداشت هر دو چاه مسدود شد، ولی همین خروج گاز، مهندسان آلمانی و آمریکایی را بر آن داشت در گزارش خود به وجود منابع غنی نفتی در محدوده کوه نمک قم اذغان دارند.
نبودن تاسیسات انتقال به پالایشگاه آبادان که در آن زمان یگانه پالایشگاه ایران بود، باعث منابع نفتی قم سرپوشیده باقی بماند وضعیتی که تا بعد از پیروزی انقلاب هم ادامه دارد ولی علت عدم بهره برداری از این منابع در زمان حال، مصوبه هیئت دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1369 است که تاکید دارد به دلیل وجود منابع مشترک متعدد نفت و گاز در خلیخ فارس (مشترک با کویت و قطر) ودر غرب( مشترک با عراق) و بهره برداری گسترده شرکت های همسایه از منابع مشترک، پتانسیل و توانایی استخراج و بهره برداری وزارت نفت روی منابع مشترک نفت و گاز در محدود مرکزی کشور برای آینده سرپوشیده باقی بماند.
مديراسیق شركت ملي فرآورده‌هاي نفتي منطقه قم با هشدار به عدم استخراج نفت از برخي از چاه‌هاي نفت قم گفته بود: در اطراف شهر قم بهترين چاه‌هاي نفت واقع شده‌اند به‌طوري هم‌اكنون مخازن كشف شده در سراجه و اطراف آرامستان بهشت معصومه از بهترين مخازن و از پرفشارترين چاه‌هاي نفت كشور به‌شمار مي‌روند كه در صورت عدم بهره‌برداري از برخي آنها تجربه مسجدسليمان براي ما تداعي خواهد شد ودر صورت عدم بهره‌برداري از آن احتمال كاهش فشار آن و نشت و پخش آن به سفره‌هاي زيرزميني اطراف وجود دارد چون برخي از چاه‌هاي نفت در صورت عدم بهره‌برداري به‌موقع از آنها به مرور زمان فشار و ذخيره خود را از دست خواهند داد.
چاه‌هاي نفت قم كه از بهترين چاه‌هاي نفت حال حاضر كشور به‌شمار مي‌روند هم‌اكنون به‌علت برخي از مصلحت‌انديشي‌ها بلااستفاده مانده است، نگاه اساسي و جامع به نفت و گاز قم مي تواند راه رشد و توسعه استان را هموار كند و اين تنها استانشهر كشور را از معضل بزرگ نبود پشتوانه اقتصادي براي سرمايه گذاري نجات دهد.
منبع: ثامن
