دکتر امیررضا چمنی
متخصص اعصاب و روان و مشاور کودک و خانواده
اعتماد به نفس (خود باوری): یعنی ایمان به توانایی ها، استعدادها، ظرفیت های خود و این که باورکنیم که فردی توانا، باکفایت کارآمد ، مسلط به امور و منحصر به فرد هستیم و می توانیم با استفاده از تمام ظرفیت ها و استعداد های خود شرایط زندگی را به شکل مطلوب تغییر دهیم.عزت نفس Self Esteem (احترام به خود): یعنی اعتقاد به اینکه من موجودی استثنایی و منحصر به فرد هستم که توانایی و استعداد های ویژه ای دارم و فردی ارزشمند، دوست داشتنی و قابل احترام می باشم.
خود پنداره self concept
(درک از خود): همه ما به طور مداوم درحال ارزیابی از خودمان هستیم و توانمندی ها و خصوصیات خوب و بد خویش را مورد قضاوت قرار می دهیم.
به عبارتی دیگر بر اساس شناخت و ارزیابی که از خود داریم یک طرح واره ای در ذهن خود خلق می کنیم که اگر این تصویر زیبا و مثبت باشد ما خود را دوست داشتنی و قابل احترام می دانیم ولی اگر برداشت ذهنیمان از توانایی های فردی و ویژگی های ظاهری خود منفی باشد ان گاه این تصویر ذهنی نامطلوب، کج و معوج و غیر قابل تحمل است ودر این صورت ما خودرا فردی حقیر و غیرقابل اهمیت می پنداریم . به علاوه همه ما از ویژگی های ظاهری وجسمانی خود یک تصویر شخصی(Self Image)
در ذهن خود مجسم می کنیم که براساس نوع ارزیابی ما ممکن است زشت یا زیبا باشد.
بسیاری از افرادی که به دنبال جراحی های پلاستیک و زیبایی مثل عمل های جراحی زیبایی بینی و صورت می روند احتمالا یک تصویر مطلوب و دوست داشتنی و قابل قبول از خود در ذهن ندارند و از شکل ظاهری خویش راضی نیستند بنابراین به دنبال ساختن تصویری زیبا و ایده آل از خود می باشند. به همین علت
جراحی های متعدد صورت وبینی انجام می دهند. در حالیکه ایجاد یک تصویر ذهنی مطلوب و دوست داشتنی فقط یک برداشت ذهنی از ظاهر خویش می باشدو به ارزیابی ما بستگی دارد.
به قول سهراب سپهری” چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید”.
تفاوت اعتماد به نفس با غرور و خودبزرگ بینی چیست؟
غرور و خود بزرگ بینی یکی از معایب اخلاقی است و از ویژگی های منفی شخصیتی محسوب می گردد. کبر و غرور ریشه در احساس حقارت و ضعف فرد دارد و ادم مغرور در توانایی ها و ویژگی های خود اغراق می نماید و خود را کامل و بی عیب و نقص می داند و بنابراین خویشتن را عاری از هر گونه خطا و اشتباه می پندارند. به علت این غفلت این دسته افراد هیچ گاه در صدد تغییر رفتار و گفتار خود بر نمی آیند. در حالیکه انسان های با اعتماد به نفس علی رغم اینکه به ظرفیت ها و توانمندی های خود ایمان دارند و لیکن نقاط ضعف و محدودیت های خود را نیزمی شناسند و در صدد رفع و اصلاح آن بر می آیند.
منبع اعتماد به نفس رشد خود واقعی فرد می باشد که شامل صفات، فضایل، شایستگی ها ، و استعداد های واقعی او ست در حالی که در غرور و خودخواهی منبع صفات و ویژگیهای خیالی است که فرد از خود ایده آلش انتظار دارد.