به گزارش خبرنگار تابناک از استان خراسان رضوی عبدالله یزدانبخش، امروز پنجشنبه ۲۶ مهر ماه ۱۴۰۳ در هجدهمین جلسه، تشکیل کمیته صنایع تبدیلی کشاورزی، به چالشهای این صنایع اشاره کرد و گفت: این حوزه به ویژه در استان ما از اهمیت به سزایی برخوردار است. امروزه نمایشگاههای بزرگ صنایع غذایی در دنیا تشکیل میشود و حتی در کنار آن صنعت بستهبندی نیز مطرح شده است. لازم است به این موضوع در استان ما نیز توجه شود.
وی بر ضرورت توجه به صنعت گردشگری و وضعیت راههای ارتباطی از جمله آزادراهها و سهم استان در این زمینه، تاکید و اظهار کرد: در حال حاضر سهم سه استان خراسان از ۲۰ هزار کیلومتر آزادراه در کشور، ۳۵ کیلومتر است. حملونقل ریلی و هوایی ما نیز مشکلاتی دارد که بر وضعیت واردات مواد اولیه و متعاقباً صنعت تاثیر میگذارد.
اشکناز اورعی نایب رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد در خصوص دستور کار اول این نشست با موضوع تشکیل کمیته صنایع تبدیلی کشاورزی عنوان کرد: در نشست مشترک کمیسیونها، تشکلها و انجمنهای تخصصی صنعت غذا، کشاورزی و دانش بنیان استانهای خراسان رضوی، اصفهان و فارس به این نتیجه رسیدیم که صنایع تبدیلی کشاورزی استان مشکلات زیادی دارند. اشتراک در این زمینه، باعث تصمیمگیری در خصوص ایجاد کمیته صنایع تبدیلی کشاورزی در اتاق بازرگانی مشهد و ذیل کمیسیون صنعت شد تا از طریق این کمیته ارتباط بیشتری با تشکلهای کشوری داشته باشیم.
وی اضافه کرد: تمرکز این کمیته بر صنعت کشاورزی خواهد بود تا بتوانیم این بخش را در استان مکانیزه کرده و مصرف آب را کاهش دهیم. کشاورزی در کشور و استان هنوز به صورت سنتی انجام میشود و مصرف آب آن نیز زیاد است. از سویی، تولید ناخالص داخلی ایران وابستگی زیادی به کشاورزی دارد؛ این در حالی است که اغلب کشورها به سمت صنعت و مکانیزه شدن صنایع تبدیلی کشاورزی رفتهاند.
نایب رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد در خصوص مهمترین مشکلات صنایع تبدیلی کشاورزی در استان گفت: یکی از مشکلات این صنایع، عدم استفاده از فناوریهای نوین در کشاورزی است. عدم تامین منابع مالی از دیگر مشکلات این حوزه است. مقرر است کمیته مذکور پیشنهاداتی در زمینه ارتقای کیفیت محصولات کشاورزی، افزایش بهکارگیری فناوریهای نوین، بهبود ارتباطات بینالمللی و کاهش هزینههای تولید را ارائه دهد و بر این پیشنهادات تمرکز کند.
اورعی با بیان اینکه طبق گزارش طرح آمایش سرزمین، خراسان رضوی دارای چهار ظرفیت اصلی در حوزه صنعت است، گفت: این ظرفیتها شامل: صنایع غذایی، منسوجات، مواد و محصولات شیمیایی و صنایع کانی غیرفلزی است. صنایع منبع پایه کشاورزی نیز در ۹ حوزه (غذایی، آشامیدنی، توتون و تنباکو، منسوجات، پوشاک، چرم، چوب، کاغذ و چاپ) فعالیت داشته و قابلیت خلق ارزش افزوده بالایی دارند؛ اما وابستگی آنها به واردات بسیار زیاد است. سهم این حوزه از ارزش افزوده ۱۳.۶ درصد، توان خلق ارزش افزوده ۴۰ درصد، درصد سهم از صادرات غیرنفتی ۱۸ درصد، درجه اتکا به صادرات ۸ درصد و درصد واردات از ارزش نهاده این حوزه ۲۳ درصد است.
۱۸ درصد اشتغال صنعتی استان مربوط به صنایع غذایی است
همچنین شهرام عیدی زاده، مدیر مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی خراسان رضوی در این جلسه اظهار کرد: طبق گزارش پایش امنیت سرمایهگذاری که توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی منتشر میشود، خراسان رضوی در بهار سال جاری در پایش امنیت سرمایهگذاری رتبه ۱۴ را در میان استانها به خود اختصاص داده است.
وی افزود: از سال ۱۳۹۸ تاکنون وضعیت استان در شاخص امنیت سرمایهگذاری روز به روز نامطلوبتر شده است. از سویی، در بحث پایش محیط کسبوکار که متولی آن اتاق بازرگانی ایران است نیز شرایط مناسبی نداریم. با توجه به اینکه ۳۰ درصد جمعیت مشهد حاشیهنشین هستند (یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر حاشیه نشین در استان) که بیشتر از جمعیت برخی استانهای کشور است، بایستی نگاه ویژهای به این استان در زمینه تخصیص بودجه صورت گیرد.
نایب رئیس کمیسیون اقتصاد کلان و برنامههای راهبردی اتاق بازرگانی مشهد با بیان اینکه خراسان رضوی رتبه اول صنایع غذایی در کشور را داراست و بیشترین تعداد کارگاه صنایع غذایی در کشور در این استان مستقر است، تصریح کرد: ۱۳ درصد ارزش افزوده صنعت متعلق به صنایع غذایی، ۱۵ درصد سرمایهگذاری و ۱۸ درصد اشتغال در صنایع نیز مربوط به صنایع غذایی است؛ اما کل ارزش تولیدات صنایع غذایی استان در سال تنها ۴ میلیارد دلار است. نظر به اهمیت این حوزه، تشکیل کمیته صنایع تبدیلی کشاورزی یکی از ضرورتها است.
همچنین محمدرضا خبیری، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، امور دام و طیور و صنایع وابسته اتاق بازرگانی مشهد نیز تاکید کرد: در صورتی که به صنایع تبدیلی توجه لازم صورت گیرد، ارزش افزوده قابل توجهی نصیب استان خواهد شد. طبق آمارها، در صنعت کشاورزی ۴۰ درصد ضایعات وجود دارد؛ اما با افزایش بهرهوری و تکیه بر صنایع تبدیلی، اتفاقات خوبی در این زمینه رقم خواهد خورد و شاهد کاهش میزان ضایعات خواهی بود.
در ادامه علیرضا کیوانی، مسئول کمیته استاندارد و ارتقای کیفیت کمیسیون صنعت اتاق مشهد نیز ضمن اشاره به روز جهانی استاندارد، یادآور شد: برای نخستین بار در کشور، استاندارد در اتاق بازرگانی جایگاه پیدا کرده است و کمیته استاندارد ذیل کمیسیون صنعت به فعالیت میپردازد. یکی از موضوعات مهم در راستای دستیابی به توسعه صادرات، کیفیت کالای صادراتی است که با رعایت استاندارد محقق میشود.
چالش تولیدکنندگان صادرات محور در واردات مواد اولیه و ماشین آلات
در ادامه مشکلات واردات مواد اولیه و ماشینآلات واحدهای تولیدی با توجه به کمبود ارز و تسهیلات سرمایه در گردش و ارز حاصل از صادرات در دستور کار قرار گرفت.
همچنین سعید بامشکی، رئیس کمیسیون مدیریت واردات و بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: طبق بخشنامه اخیر وزارت صمت، به تازگی تولیدکنندگانی که صادرات داشته و میتوانستند ماشینآلات و مواد اولیه مورد نیازشان را با ارز حاصل از صادرات خود وارد کنند، دیگر مجاز به این کار نیستند. این موضوع مشکلات عدیدهای برای تولیدکنندگان خصوصا تولیدکنندگان صادراتمحور ایجاد کرده است. طی دو ماه گذشته امکان واردات مواد اولیه و ماشین آلات با ارز حاصل از صادرات خود وجود ندارد. تا سال ۱۴۰۲، با سهمیه بندی ارزی، سهمیه ارز برای واردات بازرگانان ۸۵ درصد میانگین عملکرد دو سال گذشته آنان و برای تولیدکنندگان، میانگین دو سال گذشته با احتساب ضریب ۱۲۵ درصد بود که این موضوع دچار تغییرات فراوانی شد.
همچنین محمد نجاریان، مسئول کمیته امور گمرکی و مقررات صادرات کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: از سال ۱۴۰۲ سهمیهبندی واردات انجام شد و بر اساس واردات دو سال گذشته، برای واحدهای تولیدی ۱۲۵ درصد و برای واحدهای بازرگانی ۸۵ درصد سهمیه در نظر گرفته شد. این موضوع در سال گذشته مورد اعتراض کمیسیون واردات قرار گرفت، زیرا این عدد سالانه کاهش مییابد و ممکن است در نهایت به صفر برسد.
وی افزود: از ابتدای سال جاری واردات در مقابل صادرات دیگران نیز مشمول سهمیهبندی شد و اعلام شد که واردات در مقابل صادرات خود معاف از سهمیهبندی است. علیرغم این موضوع از یک ماه گذشته دستورالعملی ابلاغ شد که واردات در مقابل صادرات خود نیز مشمول سهمیه بوده و عطف به ماسبق نیز گردید. این موضوع در دبیرخانه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی استان به جهت طرح مسئله در شورا مطرح شد. یکی از روشهای رفع تعهد ارزی، واردات در برابر صادرات خود است. واحدهای تولیدی صادراتمحور در گذشته با این روش رفع تعهد کرده و مواد اولیه خود را وارد میکردند؛ اما با توجه به این دستورالعمل، این شرکتها نمیتوانند رفع تعهد کرده و مواد اولیه خود را وارد کنند.
عدم تخصیص ارز برای واردات ماشین آلات در سه ماهه اول سال جاری
همچنین ناصر بهزاد، معاون امور صنایع اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: در سه ماهه اول سال جاری هیچ ارزی برای واردات ماشین آلات اختصاص داده نشد. رشد صنعت و تولید در کشور نیازمند دستگاهها و ماشینآلات جدید است و امیدواریم مطالبه گری اتاق بازرگانی در زمینه حل مسئله تخصیص ارز برای واردات ماشین آلات به نتیجه برسد.
وی یادآور شد: در چند روز اخیر درخواست افرادی که میزان ارز ماشینآلات مورد نیازشان زیر ۵۰۰ هزار دلار بود با تایید دفتر تخصصی در وزارت صمت و اداره کل استانهای مربوطه، تایید شد. همچنین به تازگی اعلام شد که ارز درخواستی برای واردات ماشین آلات و دستگاههای صنعتی با رقم ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون دلار تایید میشود.
بهزاد با بیان اینکه دریافت برنامه تولید برای واردات مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنعتی در سال ۱۴۰۳ از ابتدای آبان امسال متوقف خواهد شد، تصریح کرد: امکان درج برنامه تولید در بستر سامانه برای سال آینده فراهم خواهد شد. تاکنون ۳۰۰ واحد صنعتی در استان ثبت تقاضای ارزی داشتند که مجموع رقم مورد تقاضا دو میلیارد دلار است.
همچنین علیرضا بنیهاشم، رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی اتاق بازرگانی استان اظهار کرد: در عین حال که امید داریم سیاستزدگی از بخش اقتصاد جدا شود، باید به برخی ظرفیتهای قانونی برای حمایت از بخش صنعت توجه نماییم. یکی از مشکلات عمده صنایع، قطع برق در تابستان و گاز در زمستان است. این در حالی است که طبق قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار، شرکتهای خدماترسان در صورت قطعی باید به بخش صنعت و کشاورزی که اولویت آخر قطعی هستند، خسارت بپردازند.
سپس جلسه وارد دستور کار سوم یعنی نتایج برگزاری نشست توسعه صنعتی و نوآوری با استفاده از هوشمندسازی و هوش مصنوعی شد.
علی ملائی مسئول کمیته آیندهپژوهی در صنعت کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد اظهار کرد: کمیته آیندهپژوهی با توجه به موضوع انقلاب صنعتی چهارم و پنجم تاسیس شد تا به بررسی اقتضائات برای مواجهه صنعت با انقلاب چهارم و پنجم بپردازد. مولفههای اصلی صنعت نسل چهارم شامل: موضوع شبکه و ارتباطات، خودکارسازی و واسطهای کاربری هوشمند بوده و متمرکز بر دادهمحوری است. در صنعت نسل پنجم، کوباتها یا رباتهای همکار را داریم که در کنار نیروی انسانی در حال کار هستند. موضوع محصولات شخصیسازی شده که دسته بندی عام ندارد نیز یکی از موضوعات مورد توجه در این حوزه است و در نهایت تمام این موارد باید به افزایش ارزش افزوده بیانجامد. ما در کمیته آینده پژوهی در صنعت به این نتیجه رسیدیم که به نیروی انسانی دادهمحور بپردازیم. موضوع بعدی به طور خاص، فناوری هوشمند یا خط تولید هوشمند است. برای این موضوع اولین نشست با عنوان «توسعه صنعتی و نوآوری با استفاده از هوشمندسازی و هوش مصنوعی» در ۵ آبانماه برگزار خواهد شد.