دوم مرداد ماه به عنوان نوروز سال یکهزار و ۵۳۲ تبری امسال در حالی فرارسید که به خاطر شرایط کرونا هرگونه برگزاری مراسم جمعی و حضوری ممنوع است و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هم نخستین روز این سال را با رونمایی از پوستر مسابقات گرامی داشت.
ایرنا ، دوم ماه مرداد در تقویم تبری اول " فردینه ما " یا همان اول فروردین نام دارد. هر سال مردم مازندران به خصوص جنگل و مرتع نشینان که بومیان اصیل استان نیز محسوب می شوند، آغاز سال تبری را با موسیقی، پایکوبی و شاهنامه خوانی جشن می‌گیرند. علاوه بر این در برخی مناطق استان برای جشن آغاز سال تبری ضیافت غذا نیز بر پا می‌شود.
مازندرانی‌ها در این روز جشن های ویژه نوروزی برگزار می کردند و در چند سال اخیر هم اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و برخی از دوستداران فرهنگ و هنر مازندران برنامه های فرهنگی هنری برای این منظور تدارک می دیدند ولی امسال شرایط کرونایی سبب شد تا این برنامه ها به فضای مجازی برود.
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران پیش از این اعلام کرد که امسال همزمان با آغاز سال ۱۵۳۲ تبری ویژه برنامه های گوناگون فرهنگی و هنری در سراسر استان، با توجه به شرایط کنونی کشور و رعایت پروتکل های بهداشتی و بیشتر به صورت مجازی ، برگزار می شود.
جشن های مجازی سال نو تبری هم امروز با رونمایی از پوستر مسابقات ویژه سال نو در مازندران از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد و سپس به برنامه حضور و محدود قدردانی از پدر تقویم تبری رسید.
ساخت موسیقی نو سال یکی با بهره گیری از سازهای مازندرانی و تلفیق آن با شعر بومی یکی از برنامه های مجازی امسال است که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه ریزی کرده است. قرار است در این موسیقی سال تبری معرفی شود.
برگزاری مسابقاتی با هدف معرفی هر چه بیشتر سال نو تبری از انتشار فراخوان مسابقه « نو سال تبری»، با موضوعات گوناگون نظیر: طراحی لوگوی « نو سال تبری»، مسابقه آوازهای مازندرانی ویژه نوجوانان تا ۱۵ سال، مسابقه نقاشی کودکان با موضوع نوسال تبری و مسابقه شعر ( دوبیتی) محلی با موضوع مازندران هم از دیگر برنامه های مجازی سال نو تبری است.
علاوه بر این قرار است تولید محتوا و انتشار گسترده آن را در فضای مجازی هم از دیگر برنامه های سال نو تبری به خاطر شرایط کرونایی باشد.
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از این اعلام کرد که قصد دارد ویژه برنامه ای با حضور هنرمندان نامی و پیشکسوت استان را به صورت زنده از سالن مجتمع سلمانی هراتی این اداره کل پخش کند ولی تاکید کرده بود که این کار نیازمند تامین بسترهای لازم و فراهم شدن زیرساخت های ضروری است.
رونمایی از پوستر و تقدیر از پدر تقویم تبری
با این وصف ، پوستر مسابقات سال نوی تبری امروز رونمایی شد. مسابقات تدارک دیده شده شامل طراحی لوگوی « نو سال تبری»، مسابقه آوازهای مازندرانی ویژه نوجوانان تا ۱۵ سال ، مسابقه نقاشی کودکان با موضوع نوسال تبری و مسابقه شعر (دوبیتی) محلی با موضوع مازندران است.
همچنین امروز همزمان با سال نو تبری ، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران با حضور در منزل استاد نصرالله هومند پدر تقویم تبری در آمل از وی قدردانی کرد.
عباس زارع گفت : گرامی داشت استاد نصرالله هومند، پدر تقویم تبری، اهدای تندیس سال نو تبری و اجرای آیین سنتی مارمه در منزل ایشان در شهرستان آمل، بخشی از برنامه های پیش بینی شده برای سال نو تبری بود که انجام شد.
وی افزود : استاد هومند با دارا بودن سابقه طولانی در استخراج تقویم بومی ، مطالعات و پژوهش‌های باستانی و کهن مازندران، بنیان گذار تقویم تبری است و وظیفه ما در قبال بزرگوارانی چون ایشان، که فرهنگ غنی مازندران را برایمان به یادگار گذاشتند صیانت از این فرهنگ و زحمات‌شان است.
شایان ذکر است نصرالله هومند پژوهشگر و منجم آملی، پدیدآور گاهشمار البرز و آثار ارزشمندی همچون تقویم‌ها و گاهشمارهای باستانی، سال‌ها در این حوزه مشغول فعالیت است.
نصرالله هومند شاعر و پژوهشگر مازندرانی به سال ۱۳۳۱ در آمل متولد شد. او که در کارنامه تحقیقی و پژوهشی خود آثاری همچون "شعر مازندرانی" ، " آشنایی مختصر با آمل" ، " تقویم مردمان مازندران" ، "پژوهشی در زبان تبری" و "گاه شماری باستانی مازندران و گیلان" را دارد، از جمله کسانی است که با همکاری و هم دلی خود در کار تالیف و تدوین فرهنگ واژگان تبری تلاش درخوری داشته است. هومند با توجه به حوزه ی تحقیق خود و اطلاع همه جانبه از واژگان مربوط به تقویم و گاه شماری تبری در تکمیل این اثر به ارایه ی مقاله و واژه هایی ارزشمند اقدام نمود.
مبداء سال تبری
روایت مورد قبول در باره مبدا سال طبری محاسبه آن از دوم مرداد ۱۳۳سال پیش از هجرت مصادف با پادشاهی قباد ساسانی و حاکمیت فرزندش ' کیوس ' بر تبرستان است . گفته می شود در این سال مردمان تبرستان با برقراری یک روز کبیسه به نام ششک سال را از گردش بازداشتند.
در تقویم باستانی تبری فصل بهار ۱۰۰ روز شامل ۵۰ روز بهار سرد و ۵۰ روز بهار گرم ، تابستان ۸۵ روز ، پاییز سرد ۵۰ روز و زمستان هم ۸۰ روز است .
پنج روز اضافه هر سال در ماههای دوازدهگانه سال طبری محاسبه نمی شود ، بلکه به عنوان ' پتک ' به آخر سال اضافه می شود و روز اضافه سال های کبیسه هم ' ششک ' گفته می شود.
نخسین روز سال تبری هم ' فردینه ماه ' نام دارد . نام ماههای طبری هم عبارت از ؛ فردینه ماه ، کرچه ماه ، هر ماه ، تیر ماه ، ملار ماه ، شروینه ماه ، میر ماه ، دونه ماه ، ارکه ماه ، د ماه ، وهمنه ماه و نوروز ماه است.