خریدن کتاب مشکل نیست، کتاب نخواندن مشکل است

تابناک فارس به نقل از ایرنا:هفدهمین نمایشگاه کتاب فارس از شنبه سوم آذرماه آغاز به کار کرد و قرار است طی هفت روز برپایی کام کتابدوستان را شیرین کند جایی که میعادگاه بسیاری از افراد است و بیشتر آن‌ها دانشجویانی هستند که معمولاً برای خرید کتاب‌های درسی شکیبایی به خرج می دهند تا بتوانند کتاب‌هایشان را با تخفیف خریداری کنند.
به جز کتابدوستان و کتابخوانان، 881 ناشر و نمایندگی، 30 کتابفروشی، 30 ناشر استانی، 45 مرکز فروش متمرکز، 233 نمایندگی نشر و 613 ناشر مستقل حاضران این نمایشگاه هستند.

** دورانش گذشته ، فلسفه اش زیر سوال رفته
برخی ناشران و کتابفروشان شیراز معتقدند: دوران برگزاری نمایشگاه‌ها به سر آمده است و نباید نمایشگاه کتاب را به شیوه کنونی که محلی برای فروش کتاب است، برگزار کرد.
هرچند برگزاری نمایشگاه کتاب منحصر به شیراز نیست چرا که در حال‌ حاضر همه نمایشگاه‌های کتاب در کشور با این ساز و کار برگزار می‌شود.
مدیر انتشارات برگزیدگان اعلام کرد: ما در این نمایشگاه شرکت نکردیم ‌چرا که اعتقادی به نمایشگاه کتاب نداریم و برگزاری نمایشگاه را بدین ‌گونه آسیب‌ زننده می‌دانیم.
جمشید رضایی افزود: برگزاری نمایشگاه کتاب بدین‌ شیوه از ابتدای انقلاب شروع شد و فلسفه وجودی آن کاهش مشکلات پخش کتاب و سهولت دسترسی مردم به آن بود زیرا در ابتدای انقلاب موزعین حرفه‌ای نداشتیم و کتابفروشی‌های عظیم و گسترده‌ای نیز وجود نداشت و ابزارهای مختلفی که بتوان با آن‌ها کتاب را به مردم رساند،‌ محدود بود.
وی با بیان اینکه امروزه با توجه به تغییر فضای فرهنگی کشور مردم به راحتی می‌توانند به هر کتاب و کتابفروشی دسترسی داشته باشند، ابراز داشت: نرم‌ افزار‌ها، سایت‌ها و حتی تلفن‌ مستقیم به مراکز فروش کتاب دسترسی به کتاب را آسان‌ کرده است از همین رو فلسفه وجودی نمایشگاه زیر سوال رفته است.
این فعال فرهنگی بیان کرد: نمایشگاه‌های کتاب، کتابفروشی‌های بزرگی‌ هستند که به رقبای جدی کتابفروشی‌ها بدل شده‌اند.
رضایی با اشاره به چرخه تولید و نشر کتاب بیان داشت: سیستم توزیع کتاب در کشور شامل نویسنده به عنوان تولید کننده اثر، ناشر به عنوان تولید کننده کتاب، موزعین عمده، موزعین خرد و کتابفروشی‌هاست که اگر قرار باشد از حوزه کتاب حمایت کنیم باید سیستم فعلی نشر را حمایت کنیم.
مدیر نشر برگزیدگان ادامه داد: در نمایشگاه‌های واقعی کتاب، ناشر خود تولیدکننده کتاب است و می‌تواند با تخفیف حدود 40 درصدی کتاب را در اختیار موزعین قرار دهد تا به دست کتابفروش‌ها برسد تا این سیستم بچرخد و به حیات خود ادامه دهد.
وی ادامه داد: در نمایشگاه کتاب با کارکرد درست، ناشر بدون واسطه آثار را به مردم ارائه می‌کند اما در نمایشگاه های مرسوم دولت اعتبار بن کتاب را در اختیار می‌گذارد و با این کار عملا به حوزه پخش کتاب آسیب وارد می‌شود.

** خریدن کتاب مشکل نیست، کتاب نخواندن مشکل است
وی با تاکید بر اینکه مشکل ما در کشور پخش کتاب نیست بلکه کتاب نخواندن است گفت: فرهنگ کتابخوانی به درستی جا نیفتاده است و اگر قرار است دولت به واسطه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی حوزه نشر را حمایت کند، باید فرهنگ کتابخوانی را گسترش دهد.
این فعال فرهنگی معتقد است: اعتبارات دولتی باید سر جای خود هزینه شود و در حوزه کتاب این اعتبارات را باید وارد چرخه‌ای کرد که به کتابفروشی و سیستم نشر آسیب نزند.
رضایی با بیان اینکه ما و همکاران هم‌عقیده‌مان در حوزه نشر تلاش می‌کنیم با برنامه‌هایی که به صورت خصوصی اجرا می‌کنیم، کتابخوانی را در مناطق روستایی و محروم اشاعه دهیم افزود: از همین رو در جشنواره روستاهای دوستدار کتاب مشارکت کرده‌ایم.
وی همچنین در خصوص ضرورت تغییر سازوکار برگزاری نمایشگاه کتاب بیان داشت: نمایشگاه کتاب باید مانند نمایشگاه‌های حرفه‌ای دنیا به گونه‌ای باشد که فروش کتاب در آن در اولویت نباشد بلکه دولت باید امکاناتی را فراهم کند که نمایشگاه کتاب مانند دیگر نمایشگاه‌های بزرگ دنیا برای تعاملات اقتصادی بین عوامل تولیدکننده کتاب برگزار شود و ناشران به ارائه و معرفی آثار جدیدشان بپردازند.
رضایی برای مثال به نمایشگاه کتاب فرانکفورت اشاره کرد که در آن هیچ کتابی فروخته نمی‌شود و زمینه برای تعاملات دست‌اندر‌کاران حوزه نشر فراهم است.

** نمایشگاه کتاب، غلط مصطح است
داریوش نویدگویی مدیر انتشارات نوید و قائم مقام مدیر هفدهمین نمایشگاه کتاب فارس درباره حضور نیافتن برخی ناشران و کتابفروشان در نمایشگاه کتاب به ایرنا گفت: بررسی نقش نمایشگاه‌ها در استان‌ها به آسیب‌شناسی اساسی نیاز دارد و من نیز زمانی مخالف برگزاری نمایشگاه بودم اما امروز معتقدم اگر خوب عمل شود و همه نهادها مشارکت کنند، می‌توان به آن به‌ چشم فرصت نگریست.
وی افزود: در شهری همچون شیراز که پایه و اساس و بنیادش بر فرهنگ است، همه باید در این کار فرهنگی مشارکت کنند و این موضوع تنها محنصر به بحث مالی نیست.
این ناشر با اشاره به نمایشگاه فرانکفورت گفت: چندی پیش در این بزرگترین رویداد فرهنگی جهان با سابقه‌ای 500 ساله، شرکت کردیم و باید بگویم آنجا نمایشگاه است اما ما یک فروشگاه بزرگ کتاب داریم و اگر این نام را بر روی نمایشگاه بگذاریم، درست ‌تر است اما در تهران هم نمایشگاه بین المللی کتاب با همین شیوه و نام فعالیت می‌کند و عنوانی که در نظر گرفته شده غلط مصطلحی است که رواج یافته.

** فروش کتاب حتما باید در نمایشگاه‌ها صورت گیرد
معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با پذیرش اینکه هدف از برگزاری نمایشگاه در معرض دید قرار گرفتن کتاب‌هاست عنوان کرد: از دیگر اهداف این نمایشگاه‌ها این است که باید تسهیلاتی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایجاد شود که مردم بتوانند کتاب‌های مورد نیاز خود را به‌صورت ویژه خریداری کنند.
علی ‌اصغر کاراندیش ادامه داد: نمی‌شود نمایشگاه را تنها به صورت محلی برای نمایش کتاب‌ها برگزار کرد و حتما باید فروش کتاب صورت گیرد‌ اما برنامه ‌ریزی‌هایی برای حمایت از کتابفروشی‌ها انجام شده است که با برگزاری اینچنینی نمایشگاه‌ها دچار ضرر و زیان نشوند.
وی با اشاره به اینکه بن‌های نمایشگاه کتاب در کتابفروشی‌ها قابل استفاده است افزود: تسهیلات بانکی برای کتابفروشی‌ها پیش‌بینی شده است و در سه سال گذشته برنامه ‌ریزی‌هایی صورت گرفته تا کتابفروشی‌ها متضرر نشوند.
معاون وزیر ارشاد با پذیرش اینکه با دایرشدن هر نمایشگاه از فروش کتابفروشی‌ها کاسته خواهد شد، بیان داشت: نه می‌توانیم نمایشگاه کتاب را به ‌خاطر کتابفروشی‌ها دایر نکنیم و نه می‌توانیم حق مردم را نادیده بگیریم از سوی دیگر کتابفروشی‌ها هم نباید متضرر شوند.
کاراندیش ادامه داد: راهکار اساسی انتخاب میانه‌روی است اینکه هر مردم هم ناشران و هم کتابفروشی‌‌ها منتفع شوند تا ضرر‌ها کمتر شود.
وی در پاسخ به اینکه آیا برگزاری نمایشگاه کتاب به چرخه خرید و فروش آن و از بین رفتن مشاغلی همچون توزیع کتاب آسیب می‌رساند یا خیر، گفت: مشکلات چرخه نشر بحثی بسیار وسیع است که به نمایشگاه محدود نمی‌شود کارشناسان و دست‌اندر کاران باید حضور یابند و در این باره بحث کنند تا بتوان موضوع را به درستی آسیب‌شناسی کرد.

** نبود ناشران بین‌المللی در نمایشگاه کتاب فارس
در سال گذشته ناشران بین‌المللی با تازه‌های کتابشان به شیراز نیامده‌ بودند که این موضوع باعث نارضایتی بازدیدکنندگان شده بود. تنها چند ناشر لبنانی و ترکیه‌ ای در نمایشگاه شانزدهم کتاب فارس حضور داشتند که در سالن ملاصدرا و خارج از سالن کتاب‌های عمومی آثارشان را عرضه می‌کردند.
مسئولان می گویند:به دلیل نارضایی مردم از عملکرد این ناشران در سال گذشته، آن‌ها از نمایشگاه امسال کتاب فارس حذف شدند و حضورشان در سال‌های آینده منوط به ارائه تازه‌های نشر است.

** جای خالی مطبوعات در نمایشگاه کتاب
نمایشگاه کتاب فارس همه‌ ساله با عنوان نمایشگاه کتاب و مطبوعات برگزار می‌شد و رسانه‌های مکتوب نیز در این نمایشگاه جایگاهی ویژه داشتند به گونه‌ای که دستکم یک صفحه خود را به پوشش رویدادهای این نمایشگاه اختصاص می‌دادند اما امسال از هشت روزنامه در حال انتشار در فارس تنها سه روزنامه خبرجنوب، عصر مردم و طلوع در این نمایشگاه حاضر شده‌اند.
برخی منابع آگاه به ایرنا گفتند: علت نبود این رسانه‌ها اعتراض به وضعیت نامطلوب روزنامه‌ها در زمینه‌های مالی و اقتصادی،‌ کاهش تعداد آگهی‌ها و افزایش هزینه‌های چاپ طی چند ماه اخیر بوده است که باعث شده همچون سال‌های گذشته نتوانند در این نمایشگاه حاضر باشند.
در اردیبهشت‌ سال جاری(1397) اهالی مطبوعات فارس با حضور در میزگرد ایرنا با عنوان زنگ خطر مطبوعات فارس،‌ به ‌صورت همصدا اعلام کردند که هفت روزنامه از هشت روزنامه شیراز با مشکلات مالی عدیده دست و پنجه نرم می‌کنند و احتمال تعطیلی آن‌ها وجود دارد.
آن‌ها به کاهش آگهی‌های خصوصی و دولتی، افزایش بی ‌رویه قیمت کاغذ، هزینه‌های چاپ و حمل و نقل اشاره کردند و نبود آن ها در نمایشگاه کتاب نمودی از بحرانی شدن اوضاع مطبوعات و ضرورت رسیدگی به وضعیت آنان است.
هفدهمین نمایشگاه کتاب فارس و پنجمین نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال که سوم آذر 97 آغاز به کار کرد تا 9 آذر هر روز از ساعت 10 صبح تا 19 برقرار است.
این نمایشگاه با تخفیف 40درصدی برخی کتاب ها در محل دائمی نمایشگاه های فارس در شهرک گلستان شیراز میزبان کتابخوانان است.
گفته شد که مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون تومان بن نیز برای ارائه به مردم در نظر گرفته شده است؛ همچنین بن‌کارت‌های نمایشگاه در کتابفروشی‌های سطح شهر نیز قابل استفاده است.