سید علی خرم استاد دانشگاه حقوق بین‌الملل در یادداشتی در روزنامه آرمان، نوشت: سوابق امر شاید اولین بار به شکایت دکتر محمدمصدق از کنسرسیوم نفت انگلیس و تحریم‌های تحمیلی بریتانیا و آمریکا به‌خاطر ملی شدن صنعت نفت ایران به قبل از کودتای 28 مرداد 1332 برمی‌گردد که در آن زمان هم داوری به‌نفع ایران اعلام شد، ولی دول مزبور به تلافی، درصدد سرنگونی حکومت ملی دکتر مصدق برآمدند.
پس از انقلاب نیز در مواردی چون عدول دولت آمریکا از بیانیه الجزایر(مربوط به پایان یافتن بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا در تهران) و حمله به ایرباس و به شهادت رسیدن نزدیک به 288 نفر، ایران از دیوان بین‌المللی داوری لاهه درخواست قضاوت کرد، که در این موارد هم کم و بیش رأی به‌نفع ایران صادر شد. محور موفقیت ایران همواره استناد به «عهدنامه دوستی و مودت و روابط اقتصادی و کنسولی بین ایران و آمریکا» منعقد شده در سال 1334 بوده است که آمریکا و ایران موظف هستند از اقدامات خصمانه علیه یکدیگر خودداری کنند. این عهدنامه زمانی در دهه اول انقلاب در ایران زیر سوال رفت و عده‌ای خواستار ابطال آن شدند ولی به سلامت از میان حوادث گوناگون گذشت و بارها موجب پیروزی حقوقی ایران و خسارات قابل توجهی از آمریکا دریافت شد.
آمریکا هم در چهل سال گذشته بر سر دوراهی قرار گرفته، زیرا هنوز نمی‌داند این عهدنامه را باطل کند یا خیر، ولی از بابت تبعات حقوقی آن مجبور به پرداخت خسارت به ایران است. اما ایران هم که بعد از انقلاب، استفاده کننده یکطرفه عهدنامه بوده بایستی به‌فکر تبعات اقدامات خصمانه احتمالی علیه آمریکا باشد که نکند در حادثه‌ای مجبور به پرداخت خسارت سنگینی شود.
در پی خروج غیرقانونی دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای ایران با گروه 1+5 و در پرتو پایبندی ایران به تعهداتش و تایید مکرر آن توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شایسته بود ایران در صدد شکایت از آمریکا برآمده تا جهانیان از نظر حقوقی اطمینان حاصل کنند که دونالد ترامپ زورگویی کرده و ایران مستحق چنین تحریم‌های بیرحمانه و انزواگرایانه نیست. آثار دیگر چنین شکایتی این خواهد بود که اتحادیه اروپا و بقیه جهان جرأت پیدا کنند که جلوی تندروی‌های دونالد ترامپ بایستند و از تخریب بیشتر ساختار جهانی توسط این رئیس‌جمهور نامعقول جلوگیری کنند.
خصومت ترامپ فقط در مقابل ایران صورت نمی‌گیرد، بلکه دامن همه جهانیان و سلامت نسل‌های آینده بشری را گرفته است. ممکن است ترامپ و طرفدارانش ابراز خوشحالی کنند که رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا بعد از چندین سال به 4.1 درصد افزایش یافته است ولی به چه قیمتی؟ به قیمت نابودی دیگر کشورها و حتی نابودی کره زمین. آمریکاگرایی و تک قطبی‌گرایی دونالد ترامپ اختراع نوظهوری نیست، بلکه جهان را به قبل از جنگ دوم جهانی و حتی قبل از جنگ اول جهانی می‌برد که هر قدرت بدون درنظر گرفتن منافع دیگران فقط خود را مطرح می‌کرد و باعث دو جنگ اول و دوم جهانی شد. آثار و مصیبت‌های این دو جنگ باعث شد همه قدرت‌ها بر سر عقل آمدند. ساختاری جدید مبتنی بر توازن منافع و قدرت همه پایه‌ریزی شد که 73 سال دوام آورد و حالا دونالد ترامپ تصور می‌کند اختراعی نوظهور عرضه کرده است.
رئیس دیوان بین‌المللی داوری لاهه با دریافت شکایت ایران، طی نامه‌ای به وزیر امورخارجه آمریکا، از وی خواسته تا قبل از صدور رأی، این کشور از هرگونه اعمال تحریم علیه ایران خودداری کند تا موجب از بین رفتن شرایط اجرای رأی دیوان نشود. این فرصتی است برای ایران و جهان که با مبانی حقوقی، مانع اجرای تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه مردم ایران شوند، حتی اگر این امر موقتی باشد. بنابراین رأی دیوان بین‌المللی داوری لاهه نه تنها آثار مستقیمی برای ایران دارد بلکه تبعات حقوقی و سیاسی برای همه جهان خواهد داشت که روحیه جمع‌گرایی و عبور از منافع شخصی را تقویت خواهد کرد و می‌تواند شکاف ایجاد شده توسط ترامپ در ساختار 73 ساله جهان را ترمیم و یا آن را عمیق‌تر کند.
