مراسم افطاری در هر شهر و دیاری حال و هوا و آداب و رسوم خود را دارد، در بافق و جایی در دل کویر سوزان هم مردم زحمتکشی هستند که روزه‌های خود را بر سر سفره‌ای که سفره مرتضی علی (ع) نام گرفته افطار می‌کنند.
اطعام و افطاری دادن یکی از آئین های کهن مردمان بافق از دیر باز تاکنون است که قدمتی به درازای تاریخ اسلام دارد.
در زمان های قدیم که وضع اقتصادی مردم چندان خوب نبوده با نان خرما، دل خرما، آبگوشت، اشکنه و آش تُکی روزه داران را به مهمانی خدا دعوت می کردند.
این نوع افطاری که در تاریخ بافق سینه به سینه گشته مخصوص اربابان و ثروتمندان آن روزگار بوده اما بسیاری از خانوارها که توان سیر کردن شکم فرزندان خود را نداشتند منتظر بودند که شب های ماه رمضان بر سفره افطاری بنشینند و غذای گرم بخورند.
برخی افراد هم نذر می کردند که فقط شب 19 و 21 رمضان و شب های قدر، روزه داران را غذا بدهند.
البته از آنجایی که یک چهارم املاک زراعی و تجاری بافق وقف است در 60 درصد آن، واقف به نیت اطعام مردم، ملک خود را وقف کرده و به همین دلیل می بینیم در تمام مناسبت های مذهبی به ویژه شهادت امام حسین و امام موسی کاظم(ع) که ضریح مطهر فرزندشان در بافق است، دهها دیگ طبخ آش حسین در محلات مختلف بافق به بار گذاشته می شود.
برخی موقوفات هم برای افطاری در رمضان در نظر گرفته شده که مستاجر بر اساس عایدات ملک یاد شده به افراد متناسب با روزگار و رسم موجود افطاری می دهد.
یکی از مساجدی که هرشب در آن افطاری داده می شود مسجد فاطمیه است که با نظم خاصی بین نماز مغرب و عشاء غذا را که قبلا بسته بندی کردند به نماز گزاران می دهند که بعد از نماز با خود به منزل ببرند و با خانواده افطار کنند.
در این مسجد که هر شب بیش از 300 غذای گرم داده می شود، هم افراد نذر دارند که افطاری بدهند و هم برخی نیت کرده اند یک یا چند شب روزه داران را به مهمانی خدا دعوت کنند.
یک زن میانسال که ظرف غذا در دست داشت به ایرنا گفت: هر سال از اول ماه مبارک رمضان برای اقامه نماز مغرب به مسجد فاطمیه می آید و افطاری خود و همسرم را به خانه می برد.
او افزود: شوهرش بیمار است و نمی تواند به این مسجد بیاید اما دست اندرکاران، وضع ما را می دانند و برایش غذا می دهند اما برخی مواقع که ازدحاد جمعیت زیاد است فقط یک غذا می گیرم و با هم می خوریم.
افطاری در بافق به مساجد خلاصه نمی شود تعدادی از بانی ها نیز هر شب در هتل ها، رستوران ها ، غذا خوری ها مهمانان خود را به افطار دعوت می کنند و برخی هم به خاطر خویشاوندی و یا در عالم همسایگی بر سفره افطار دورهم جمع می شوند و پس از خوردن غذا به ذکر دعای توسل، زیارت عاشورا و دعاهای مخصوص ماه رمضان می پردازند.
ادارات و نهادهای دولتی و خصوصی که تعداد کارکنانشان زیاد است مثل شرکت سنگ آهن، آموزش و پرورش، شهرداری و شرکت های معدنی منطقه هم کارکنان خود را در طول ماه رمضان یک یا 2 بار به ضیافت افطاری دعوت می کنند تا این سنت نیکو و حسنه در جامعه ساری و جاری باشد.
***افطاری در روستاهای سبزدشت بافق
رمضان در روستا حال و هوای خاصی دارد و افطاری دسته جمعی آن روح معنوی انسان را به اوج و کمال می‌رساند به ویژه اینکه روزه‌دار علاوه بر اینکه حس شرکت در مهمانی خدا را دارد، بر سر سفره یکی از بهترین بندگان خدا، حضرت علی (ع) نیز مهمان باشد.
روستاهای منطقه سبزدشت بافق سابقه دیرینه‌ای در سنت زیبای افطاری دارد و در ماه مبارک رمضان هر روز غروب هنگام شنیدن اذان از مناره‌های مسجد، صدها نفر به عشق مولای متقیان، میهمان خوان مرتضی علی(ع) می‌شوند.
افطاری دادن در ماه مبارک رمضان از سنت‌های حسنه‌ای است که ریشه در ایمان و اعتقادات دینی و مذهبی مردم این منطقه دارد.
این سنت حسنه در روستاهای بشکان و کَهن رایج‌تر است و خیران برای اطعام روزه داران تلاش می‌کنند تا در مسجد این روستاها در شب‌های ماه خدا، مردم مومن و روزه‌دار با غذای طبخ شده در مسجد، پذیرایی می‌شوند.
به غیر از افراد خیّر اشخاص دیگری هم هستند که نذر دارند یا برای ثواب و اجر معنوی، غذای گرم آماده می‌کنند تا کشاورزان در این هوای گرم و بعد از یک روز کار طاقت‌فرسا، دغدغه پخت غذای افطاری نداشته باشند و هر شب هنگام افطار مهمان خدا باشند.
همه داوطلبان که افطاری می‌دهند معتقدند در این فصل گرم که زمان روزه‌داری طولانی است و از طرفی فصل کار کشاورزی و باغداری است، افطاری دادن به کشاورزان گرمازده، نزد خداوند متعال چند برابر اجر و پاداش است.
مسوول هئیت امنای مسجد جامع بشکان به خبرنگار ایرنا گفت: افراد بشکانی مقیم شهرهای دیگر هم که نذر دارند افطاری بدهند یا خود به روستا می‌آیند و نذر خویش را ادا می‌کنند یا یک یا چند نفر را واسطه انجام این سنت خداپسندانه قرار می‌دهند.
علی کوشکی افزود: بعضی دیگر نیز بر اساس آمار افراد، محاسبه های لازم را انجام می‌دهند و وجه نقد برای اطعام مردم بشکان می‌پردازند تا مایحتاج افطاری خریداری و تامین شود و برخی نیز گوشت و سایر ملزومات را می‌فرستند تا صرف یک یا چند وعده افطاری برای روزه‌داران شود.
وی خاطر نشان کرد: در شب‌های قدر و احیا که تعداد افراد از دو برابر آمار دیگر روزهای ماه مبارک رمضان نیز بیشتر می‌شود از وجوه نقد و حبوبات و خوراکی‌های موجود در انبار مسجد استفاده می‌شود تا روزه‌داران بدون کم و کسری به ضیافت الهی دعوت شوند و مراسم لیالی قدر هم در مسجد روستا به خوبی و شایستگی برگزار شود.
رمضان حالا مصادف با روزهای بلند سال است و اهالی متدین روستای بشکان برای کار و تلاش و انجام امور کشاورزی، بعد از سحری به دل صحرا می‌زنند و تا گرم شدن هوا کار می‌کنند.
این سخت‌کوشان جامعه که دستان پینه بسته آنها سال‌های کار و کوشش را حکایت می‌کند، نزدیکی‌های ظهر برای استراحت به منزل مراجعه می‌کنند و یا در همان صحرا زیر درختان به استراحت می‌پردازند زیرا اطمینان دارند هستند افرادی که در حال طبخ غذا برای افطاری روزه داران هستند.
در روستای بشکان، زن و مرد در کنار هم به کارهای سخت صحرا می‌پردازند و مومنین و مومناتی که از تشنگی لب خشکیده و سیاه می‌شوند، هرگز ایمان قوی آنها مانع روزه‌داری نمی‌شود.
تا 6 سال قبل مردان بعد از ظهر تا نزدیکی‌های غروب نیز فعالیت کشاورزی داشتند تا زنان در خانه به تهیه و پخت افطار بپردازند و همچنین برخی مردها نزدیک به اذان غروب همه در خانه با لبان تشنه بی‌صبرانه منتظر افطار می‌ماندند.
ولی چند سالی است که طرح خوان مرتضی علی (ع) در چند مسجد دهستان سبزدشت بافق مخصوصا روستای بشکان اجرا شده و روزه‌داران خسته و عطش‌زده را با آغوش گرم به ضیافت الهی دعوت می‌کند.
فاطمه غلامحسن یکی از اهالی روستای بشکان در مورد اجرای این طرح به خبرنگار ایرنا گفت: این طرح بسیار خداپسندانه است زیرا زنان و مردانی که تا نزدیک افطار در صحرا مشغول کار هستند، دیگر طاقت طبخ غذا در منزل را ندارند و چه بسا برخی با خوردن یک چای از خستگی به خواب بروند.
*** حس خوب صله ارحام در سفره مرتضی علی (ع)
حبیبه دهقان‌زده از دیگر زنان بشکانی نیز بیان کرد: سفره مرتضی علی (ع)، علاوه بر ثواب افطاری باعث می‌شود که افراد یک روستا که اغلب فامیل هستند دور هم جمع شوند و صله ارحام نیز به این شکل انجام می‌شود.
حسن رشیدی مرد 75 ساله این روستا با بیان اینکه 50 سال روزه گرفتم، خاطرنشان کرد: اکنون خدا می‌داند که قادر به انجام این فریضه الهی نیستم ولی، علی (ع) نگهدار بانی و دست‌اندرکاران افطار روزه‌داران باشد.
دهستان سبزدشت با مجموعه روستاهای به هم پیوسته در فاصله 105 کیلومتری بافق واقع شده است.