پایتخت معنوی ایران عنوان برازنده‌ای است که برای مشهد برگزیده شده است. بدیهی است که بسیاری از مؤمنان و عاشقان امام هشتم(ع) از سراسر ایران و حتی کشورهای دیگر این شهر را برای سکونت و اقامت انتخاب کنند. از سوی دیگر رخدادهایی مانند دفاع مقدس منجر به مهاجرت هم وطنانمان به مشهد شد و به همین ترتیب گروه‌هایی که به دلایل مختلف از شهرهای دیگر و روستاها به مشهد آمده‌اند و در اینجا سکونت گزیده‌اند. به این ترتیب پایتخت معنوی ایران از لحاظ فرهنگی شاهد درکنارهم قرارگرفتن خرده فرهنگ‌های متعددی است. اقتصاد مشهد هم به طور عمده با ماهیت مذهبی شهر گره خورده است. پذیرایی، اسکان و دادو‌ستد با زائران آشکارترین جنبه این اقتصاد است و از تعامل با این عامل شکل روابط میان مجاوران و زائران تاثیر پذیرفته است.
به گزارش تابناک : دغدغۀ واردشدن حجم وسیعی از باورها و رفتارهای بیگانه با هویت شهر مشهد که در تمام حوزه‌های زندگی فردی و اجتماعی خود را نشان می‌دهد، به دل‌مشغولی بسیاری از سیاست‌گذاران این شهر تبدیل شده است. نگرانی از گم شدن هویت شهرمشهد.در بافت شهری و سازه‌های شهری و تجاری تازه تاسیس و در خطر قرارگرفتن هویت مشهدی ها از لهجه مشهدی گرفته تا بی‌توجهی به تاریخ شهر و سبک زندگی و فرهنگ و آداب و رسوم‌شان در اغلب تحلیل ها و گفتارهای مسئولان شهر موج می‌زند. اینها دل‌مشغولی‌های مبارکی است که نشان از تعهد و دلبستگی دارند اما در شرایط حاضر موضوع هویت شهر مشهد و فرهنگ بومی این شهر را نمی‌توان از شرایط کلان کشور و حتی جهان جدا دانست. سهولت مسافرت و جابه جایی انسان‌ها و گسترش فوق‌العاده سریع فناوری‌های ارتباطی، موجب سرعت غیرقابل تصور در آشنایی انسان‌ها با مکان‌ها و فرهنگ‌هایی شده است که تا پیش از این با کندی صورت می‌گرفت. کمتر می‌توان تردید داشت که در این شرایط نوعی اضطراب و نگرانی گسترش می‌یابد. نگرانی در مورد از دست رفتن و کم رنگ شدن آنچه هویت اصیل، دانسته می‌شود. در شرایط فعلی همه انسان‌ها و همه مکان‌ها در معرض تاثیرپذیری از دیگران هستند و این ها واقعیاتی است که تحمیل می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. به عبارت دقیق تر در شرایط ناشی از به کارگیری فناوری‌های جدید نه تنها جنبه های مادی زندگی مانند ساختمان‌ها، وسایل حمل و نقل و امثال‌آن که ساختارهای ذهنی نیز تحت تأثیر قرارگرفته‌اند و کم نیستند مواردی که در حوزه‌های مختلف خودشان را به اجبار به انسان‌ها تحمیل کرده‌اند. بنابراین این تنها مشهد و مشهدی‌ها نیستند که موجودیت و هویت خود را در خطر می‌بینند این تهدیدی است که همه انسان‌ها را مورد هجوم قرارداده است و همه جا را در محاصره دارد. بلافاصله باید به این نکته اشاره کرد که هدف از آنچه گفته شد دامن زدن به هراسی بی منطق نیست، بلکه منظور تاکید بر شرایط متفاوتی است که بیرون از اراده ما شکل گرفته و بر ما تحمیل شده است. به عبارت دیگر تغییر و تحول با انسان و زندگی اجتماعی عجین است. تغییر همیشه بوده است مهم شیوه روبه‌رو شدن با تغییر و دگرگونی است. بنابراین باید هویت شهرمان و همشهری‌های‌مان را با توجه به شرایط موجود تعریف کنیم.معمولا تصور می شود که هویت انسان‌ها تغییرناپذیر و ثابت است و هویت هسته سختی است که وجود ما را می‌سازد. بنابراین تغییر در لهجه، پذیرش دیدگاه‌های متفاوت با نگرش‌های سابق وتغییر درذوق و سلیقه گذشته نوعی بی‌هویتی انگاشته می‌شود. اما از دیدگاه جامعه شناسان هویت پدیده‌ای تغییرپذیر است و فهم ما از این که چه کسی هستیم به پیوند میان ما نسبت به خودمان و نگرش دیگران به ما ساخته می‌شود. در افراطی‌ترین دیدگاه، هویت، تنها مجموعه‌ای از نقش‌ها و انتظاراتی است که در مواجهه فرد با دیگران ایجاد می‌شود و فرد در روابط اجتماعی است که خودش را تعریف می‌کند و به وسیله دیگران تعریف می‌شود. از منظر جامعه شناسی هویت از دو بخش بنیادین و پیش پا افتاده تشکیل می‌شود. تغییر در قسمت بنیادین هویت به کندی و در تعاملات بلندمدت با دیگران روی می‌دهد. این بخش از هویت همان است که با کنش‌ها و انتظارات دیگران مواجه می‌شود و احتمالا در مقابل آن‌ها مقاومت می‌کند.
منبع : شهرآرا آنلاین
