تاکید روحانی بر سابقه فرهنگی ، انسانی و نوع دوستانه ایرانیان و نیز روایت باستانی پناه دادن یهودیان توسط کوروش کبیر کلیشه های منفی از ایران و شائبه نژاد پرستی ایرانیان از دیدگاه غرب را زیر سوال برد.
به گزارش تابناک : حسن روحانی، رییس جمهور کشورمان روز چهارشنبه 29 شهریور در هفتاد و دومین اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی کرد. او که تاکنون چهار دوره در صحن مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرده بود، یک روز پس از سخنرانی تهاجمی دونالد ترامپ، رییس جمهوری ایالات متحده آمریکا و در حالیکه اغلب رسانه های جهان سخنان او را پوشش دادند از تاریخ شکوهمند، دیپلماسی فعال و رویکرد صلح طلبانه جمهوری اسلامی ایران سخن گفت. اما این سخنان تا چه اندازه می تواند در رویکرد جامعه جهانی نسبت به ایران مؤثر باشد و به پیشبرد سیاستهای کشورمان کمک کند؟ چنین سؤالاتی محور گفت و گوی ما با دکتر بشیر اسماعیلی استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد شهرضاست که در ادامه به تفصیل می خوانید.
ایمنا: آقای دکتر لطفا بفرمایید با توجه به جایگاه تشریفاتی که سازمان ملل متحد در دهه های اخیر پیدا کرده است ، آیا هنوز سخنرانی های رهبران کشور جهان در مجمع عمومی دارای اهمیت است ؟
اسماعیلی: اظهار نظرات و مواضع سران کشور ها در مجامع بین المللی بخشی از دیپلماسی سازمانی کشورها به حساب می آید که با توجه به اهمیت افکار عمومی جهانی و بازتاب رسانه ای این گونه رخ دادها اثرات قابل توجهی در سطح بین المللی ایجاد می کند. با عنایت به اینکه سازمان ملل تنها سازمان بین المللی فراگیر با عضویت همه کشور های جهان می باشد ، اهمیت این امر مضاعف بوده و دولت ها می توانند از این تریبون به عنوان محلی برای اعمال دیپلماسی عمومی خود بهره برداری کنند . در عین اظهار نظرات نسنجیده و افراطی هم اثر معکوس داشته و وجهه بین المللی یک کشور را مخدوش خواهد کرد.
ایمنا: موضع کلی نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی های مجمع عمومی چه بوده است ؟
اسماعیلی: با حفظ اصول ثابت انقلابی و اسلامی ،روند ها و جهت گیری های متفاوتی در این رابطه اتخاذ گردیده است . این روند ها از رویکرد انتقادی به سازمان ملل در اوایل انقلاب اسلامی شروع شده و در ادامه به سمت جهت گیری های تنش زدایانه و میل به تعامل بیشتر با جامعه جهانی حرکت کرده است . نقطه عطف این حرکت تکاملی را میتوان در ابتکار طرح گفتگوی تمدن ها و اقبال مثبت سازمان ملل به آن مشاهده کرد . در عین حال این حرکت خطی نبوده و فراز و نشیب هایی را تجربه نموده است ؛ مثلا در دوران دولت نهم و دهم ، رئیس جمهور وقت به تریبون مجمع عمومی نگاهی ماجراجویانه و جنجالی داشت که باعث واکنش منفی بسیاری از اعضا گردید و منفعت خاصی هم ازین بابت نصیب سیاست خارجی ایران نشد .
ایمنا: دوران حاضر را از نظر جهت گیری جمهوری اسلامی ایران نسبت به سازمان ملل چطور ارزیابی می کنید ؟
اسماعیلی: دولت فعلی روند دوره قبل خود مبنی بر بازگشت به رویکرد تنش زدا و تعاملی را ادامه می دهد . دولت فعلی بر اساس دکترین اعتدال می کوشد تا این اصل را به سیاست خارجی و دیپلماسی هم تعمیم دهد و از بیان مواضع حساسیت برانگیز تا حد امکان بپرهیزد. در واقع تجربیات گذشته و مقتضیات ساختاری نظام بین الملل ، مقامات دولت دوازدهم را به سمت چنین ارزیابی هدایت کرده است . اهمیت قدرت نرم و دیپلماسی عمومی در دولت حاضر بیش از دوره های قبل مد توجه سیاست گذاران آن قرار گرفته است.
ایمنا: تحلیل شما از سخنرانی اخیر آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد چیست ؟
اسماعیلی: سخنرانی آقای روحانی بر مبنای دو محور اصلی تنظیم شده بود . یکی درباره مساله برجام و تاکید بر آن به عنوان یک دستاورد صلح آمیز بین المللی ؛ در واقع از آنجایی که مهمترین هدف تشکیل سازمان ملل متحد حذف صلح و امنیت بین المللی است ، آقای روحانی با غنیمت شمردن تریبون این سازمان ، مجددا به نقش حیاتی برجام در حل و فصل مسالمت آمیز بحران هسته ای ایران تاکید کرد. ایشان به ویژه با گوشزد کردن شرایط نابسامان و پر آشوب خاورمیانه ، تلویحا هشدار داد که خارج شدن مساله هسته ای از حالت دیپلماتیک و امنیتی شدن دوباره آن می تواند منطقه را به وضعیتی به مراتب بدتر و خطرناک تر از وضعیت فعلی بکشاند. محور دوم سخنان رئیس جمهور بر مبنای تاکید بر سابقه فرهنگی ، انسانی و نوع دوستانه ایرانیان بود که طرح این موارد در راستای تلاش برای اصلاح کلیشه های منفی از ایران در نزد افکار عمومی جهان محسوب می شود . آقای روحانی حتی به روایت باستانی پناه دادن یهودیان توسط کوروش کبیر هم اشاره کرد تا شائبه های یهود ستیزی و نژاد پرستی ایرانیان از دیدگاه غرب را زیر سوال برده باشد.
ایمنا: آیا مواضع ترامپ در مجمع عمومی به معنای بازگشت به دوران بوش پسر یعنی نادیده گرفتن سازمان ملل و یکجانبه گرایی آمریکا در صحنه جهانی است ؟
اسماعیلی: دنیای امروز با دوران بوش تفاوت زیادی کرده است . امروزه جامعه جهانی تساهل کمتری را نسبت به سیاست های یکجانبه گرای آمریکا نشان می دهند ، این مساله حتی در خود آمریکا و در میان هم حزبی های ترامپ هم مشهود است . اگر چه سازمان ملل در حل و فصل مناقشات بین المللی معمولا منفعلانه عمل کرده است ، اما با این وجود و با توجه به شکست فاجعه بار اقدامات بوش در عراق ، هنوز ترجیح بر آن است که مسائل با تایید شورای امنیت سازمان ملل پیگیری شوند و ریسک بالای یکجانبه گرایی عامل بازدارنده ای حتی برای ترامپ و امثال وی خواهد بود .
ایمنا: سخنرانی های ترامپ و نتانیاهو چقدر بر اظهارات آقای روحانی تاثیر گذار بوده اند ؟
اسماعیلی: نتانیاهو که سال ها با نقض غرض فلسفه حضور در مجمع عمومی، این مکان را به محلی برای بیان کینه توزی ، عقده گشایی و خط و نشان کشیدن برای دیگر کشور ها بدل کرده بود ، امسال دونالد ترامپ را به عنوان شریک و همراه خود در این مسیر یافت .گرایشات رادیکال و تهاجمی این دو ، باعث شد تا انتقادات زیادی در روز های بعد متوجه آنها گردد . این امر به تقویت موضع ایران و برجسته شدن حقانیت آن در منظر افکار عمومی جهانی کمک کرد . آقای روحانی هم ضمن انتقاد از بی پروایی و خشونت کلامی ترامپ تاکید کرد ایران به دنبال احیای امپراطوری تاریخی خود یا صدور قهری انقلاب اسلامی نیست. همچنین به طور هوشمندانه ای ،مجددا تندروی های ترامپ در زمینه توافق هسته ای را علیه خود او و در حمایت از اصل برجام به کار بست . در واقع آنچه جمهوری اسلامی ایران در سال های اخیر تحت عناوینی مثل رادیکالیسم و ماجراجویی در نظام بین الملل به آن متهم می شد ، این بار عملا از آمریکا و اسرائیل سر زد و در نقطه مقابل با متانت ، عقلانیت و صلح طلبی ایران پاسخ گفته شد .
در مجموع حضور و سخنرانی آقای روحانی در مجمع عمومی را می توان به عنوان یک دستاورد دیپلماتیک برای ایران قلمداد کرد . سازمان ملل از جمله معدود راه های خروج ایران از انزوایی است که بر آن تحمیل شده است . هر چقدر جهان از طریق چنین فرصت هایی بتوانند با خصوصیات مثبت ایران واقعی آشنایی بیشتری پیدا کنند ، موقعیت کشور در معادلات جهانی بهبود پیدا خواهد کرد و از آفت های موجود کاسته خواهد شد .
منبع : ایمنا
